مشاوره حقوقی کلاهبرداری اینترنتی و چگونگی پیگیری شکایت از کلاهبردار اینترنتی

امروزه گسترش اینترنت سبب شده است تا بسیاری از جرایمی که پیش از این شاهد بروز و ظهور آن‌ها به صورت فیزیکی و در دنیای واقعی بودیم، در فضای اینترنت نیز رخ داده و اشخاص مرتکب این جرایم به‌صورت اینترنتی گردند. یکی از این جرایم، کلاهبرداری اینترنتی می‌باشد که در سالیان گذشته شاهد افزایش آمار ارتکاب این جرم از سوی اشخاص مختلف بوده‌ایم و لازم است مشاوره حقوقی کلاهبرداری اینترنتی در اختیار افراد قرار بگیرد تا بتوانند پیگیری لازم را انجام دهند. کلاهبرداری اینترنتی ممکن است از طرق مختلفی صورت پذیرد؛ طرقی مانند فریب دادن مردم به واریز نمودن پول با بهانه‌های واهی مانند کمک به افراد نیازمند، ساخت صفحات تقلبی و ارائه گزارش کار تقلبی از فروشگاه‌های آنلاین، برگزاری مسابقات تقلبی و اقناع افراد به در دسترس قرار دادن شماره حساب‌های بانکی خود و هر طریق متقلبانه دیگری که باعث فریب خوردن افراد و تحصیل مال به نفع کلاهبردار باشد.

قانونگذار در قانون مجازات اسلامی کلاهبرداری اینترنتی را جرم‌انگاری کرده و مجازات متناسب را تعیین نموده است. بزه‌دیدگان جرم کلاهبرداری اینترنتی باید از طریق مراجعه به دفاتر خدمات قضایی، شکایت خود را ثبت نموده و این شکایت پس از آن به دادسرای جرایم رایانه‌ای ارجاع می‌گردد و در دادگاه‌های کیفری رسیدگی شده و حکم مربوطه صادر می‌گردد. در این مقاله قصد داریم پس از تعریف و بیان عناصر جرم کلاهبرداری اینترنتی، توضیحات کاملی در ارتباط با مراحل ثبت شکایت و مرجع رسیدگی به شکایات کلاهبرداری اینترنتی بیان نماییم.

کلاهبرداری چگونه جرمی بوده و چه عناصری دارد؟

کلاهبرداری به‌طور کلی جرمی است که در طی آن، شخص کلاهبردار بزه‌دیده را فریب می‌دهد و سپس با حیله و فریب اموال وی را أخذ می‌نماید. این فریب دادن مصادیق بسیاری داشته که قانون برخی از این مصادیق را معین نموده است؛ فریب دادن مردم به وجود شرکت‌ها و تجارتخانه‌های غیرواقعی با اختیارات موهوم، ترساندن مردم از حوادث غیرواقعی، به کار گرفتن اسامی و عناوین مجهول و … برخی از مصادیق فریب دیگران است که کلاهبردار پس از اقناع افراد از طریق حیله‌گری، اموال آن‌ها را از ایشان گرفته و به نفع خود ضبط می‌نماید. در نتیجه، کلاهبرداری با سرقت متفاوت بوده و در جرم کلاهبرداری، کلاهبردار با فریب دادن مردم به طرق متقلبانه، اموال مردم را مصادره می‌نماید.

تعریف کلاهبرداری اینترنتی در مشاوره حقوقی کلاهبرداری اینترنتی

اشخاص در یک جامعه مدرن بسیاری از اعمال خود را از طرق آنلاین انجام داده و امور خود را در فضای اینترنت پیش می‌برند. درنتیجه، فضای اینترنت محیطی است مهیا جهت انواع جرایم مالی و غیرمالی که مرتکبین این جرایم اقدام به ارتکاب آن‌ها می‌نمایند. علاوه بر این، اشخاص در محیط اینترنت می‌توانند خود را در قالب اکانت‌ها و پروفایل‌های تقلبی پنهان نموده و در پشت این هویت‌های جعلی، اقدام به ارتکاب انواع جرایم نمایند. یکی از این جرایم اینترنتی، کلاهبرداری اینترنتی می‌باشد که به یکی از اصلی‌ترین این جرایم تبدیل گشته است و روزانه پرونده‌های کیفری بسیاری با موضوع کلاهبرداری اینترنتی به دادسراها و دادگاه‌ها ارجاع می‌گردد. یکی از موضوعات دشوار در بحث مشاوره حقوقی کلاهبرداری اینترنتی موضوع آگاه نمودن مردم از شیوه‌های کلاهبرداری در فضای آنلاین می‌باشد. در ماده ۷۳۱ قانون مجازات اسلامی، جرم کلاهبرداری اینترنتی به این صورت تعریف گشته است: “هر کس به طور غیر مجاز از سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی با ارتکاب اعمالی از قبیل محو، ایجاد یا متوقف کردن داده‌ها یا مختل کردن سامانه وجه یا مال یا منفعت یا خدمات یا امتیازات مالی برای خود یا دیگری تحصیل کند، علاوه بر رد مال به صاحب آن، به حبس از یک تا پنج سال یا جزای نقدی از بیست میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد “.

درنتیجه، می‌توان چنین برداشت کرد که جرم کلاهبرداری اینترنتی همان کلاهبرداری سنتی است که از طریق ابزارهای رایانه‌ای انجام می‌پذیرد و کلاهبردار این بار در فضای اینترنت اقدام به فریب دادن افراد و بردن مال آن‌ها می‌نماید. مصادیق کلاهبرداری اینترنتی ممکن است ایجاد اختلال در داده‌های اینترنتی، هک نمودن حساب‌های بانکی افراد، جعل فیش‌های بانکی غیرواقعی، ارائه اطلاعات موهوم، مداخله در کارکرد فروشگاه‌های اینترنتی و پس از آن تحصیل مال غیر به نفع خود باشد. توجه داشته باشید یکی از عناصر محقق شدن جرم کلاهبرداری این است که بزه‌دیده از متقلبانه بودن روش‌های کلاهبرداری مطلع نبوده و اگر بزده‌دیده آگاه به این موضوع باشد، جرم ارتکابی سرقت خواهد بود و نه کلاهبرداری.

مشاوره حقوقی کلاهبرداری اینترنتی و نحوه ثبت شکایت

همانطور که پیش‌تر نیز گفته شد، قانونگذار در قانون مجازات اسلامی جرم کلاهبرداری اینترنتی را جرم‌انگاری کرده است و درنتیجه، اشخاص امکان ثبت شکایت از بابت این جرم را خواهند داشت. در همین راستا، شخص بزه‌دیده باید با مراجعه به دفاتر خدمات قضایی، شکایت خود را ثبت نموده و علیه کلاهبردار اینترنتی طرح دعوا نماید. یکی از الزامات ثبت شکایت از طریق دفاتر خدمات قضایی، ثبت نام در سامانه ثنا است و به همین دلیل، شاکی باید مدارک هویتی خود را با خود همراه نموده تا پس از ثبت نام در سامانه ثنا، امکان ثبت شکایت را داشته باشد. توجه داشته باشید اشخاص باید شکایت از جرم کلاهبرداری از طریق ابزارهای رایانه‌ای را از طریق سامانه ثنا ثبت نموده و باید از مراجعه مستقیم به مراجع قضایی خودداری نمایند. بزده‌دیده باید پس از ورود به سامانه ثنا، فرم شکواییه اینترنتی کلاهبرداری اینترنتی را پر نماید؛ در این شکواییه اشخاص باید زمان دقیق یا تقریبی وقوع جرم و مشخصات دقیق خود را ذکر کنند و علاوه بر این، هر آدرس و نامی که از کلاهبردار داشته به همراه جزئیات شکایت در شکواییه درج نمایند. این جزئیات اصولأ مرتبط با چگونگی وقوع این جرم است و بزه‌دیده باید هر اطلاعاتی در این زمینه دارد را همراه با مدارک موجود ضمیمه شکواییه نماید. برای مثال، بزه‌دیده می‌تواند مدارک کسر پول از حساب خود را در شکواییه درج کند. این موارد تماماً در مشاوره حقوقی کلاهبرداری اینترنتی عنوان می‌گردد و افراد بزه‌دیده می‌توانند با مراجعه به کارشناسان حقوقی و وکلای داگستری، از این مشاوره‌ها بهره‌مند گردند.

ثبت شکایت از کلاهبردار اینترنتی از طریق پلیس فتا چگونه است؟

علاوه بر ثبت شکایت از طریق سامانه ثنا، اشخاص بزه‌دیده می‌توانند شکایت خود را از طریق پلیس فتا نیز پیگیری کنند. در این زمینه اشخاص باید با مراجعه به سایت رسمس پلیس فتا، شکایت خود را از طریق بخش ارتباطات مردم یا فوریت‌های سایبری با پلیس فتا در میان گذاشته ‌و پلیس فتا نیز پس از بررسی شکایت، رسیدگی به شکایت را آغاز می‌نماید. توجه داشته باشید که در هر دو مورد ثبت شکایت از طریق سامانه ثنا و ثبت شکایت از طریق مراجعه به سایت پلیس فتا، نیاز است پس از ثبت شکایت شخص شاکی جهت پیگیری پرونده به مراجع قضایی مراجعه نماید و مراجعه به این سامانه‌ها تنها مختص به ثبت شکایت می‌باشد. بهتر است پس از وقوع جرم به کارشناسان حقوقی مربوطه مراجعه نمایید تا این اشخاص مشاوره حقوقی کلاهبرداری اینترنتی را به شما ارائه داده و مراحل و چگونگی ثبت شکایت از کلاهبردار اینترنتی را در اختیارتان قرار دهند.

مشاوره حقوقی کلاهبرداری اینترنتی

مرجع رسیدگی به شکواییه کلاهبرداری اینترنتی چیست؟

پس از آنکه بزه‌دیده شکایت خود از کلاهبردار اینترنتی را در سامانه ثنا ثبت کرد، این شکایت به دادسرای رسیدگی به جرایم رایانه‌ای برای پیگیری و رسیدگی ارجاع خواهد شد. علاوه بر این، سایر شکواییه‌ها در ارتباط با سایر جرایم رایانه‌ای مانند سرقت اینترنتی، جعل اینترنتی، تخریب داده‌های اینترنتی و غیره نیز به همین دادسرا ارجاع خواهد شد. پس از ارجاع این شکایت، دادیار و بازپرس پرونده تحقیقات خود در این زمینه را آغاز خواهند نمود و تمامی شواهد و مدارک و دلایلی را که در این زمینه وجود دارد را جمع‌آوری می‌نمایند. اگر جهت انجام تحقیقات در زمینه رسیدگی به شکواییه نیاز به تحقیقات بیشتر و تخصصی‌تری باشد، مقامات دادسرا می‌توانند از پلیس فتا نیز درخواست کمک نمایند تا تحقیقات به‌صورت تخصصی انجام گردد. پس از آنکه تحقیقات لازم در داسرای ویژه جرایم رایانه‌ای انجام پذیرفت، پرونده باید با تمام قرائن و مدارک به دادگاه کیفری مربوطه جهت صدور حکم ارسال گردد.  دادگاه کیفری نیز پس از بررسی مدارک و ادله موجود، حکم نهایی را صادر می‌نماید و اگر وقوع جرم توسط متهم پرونده محرز باشد، حکم به مجازات قانونی مقرر و متناسب با نوع جرم صورت گرفته را صادر می‌کند.

مجازات مجرمین جرم کلاهبرداری اینترنتی به چه صورت است؟

میزان مجازات مجرمین کلاهبرداری اینترنتی در سال گذشته کاهش یافته و این موضوع بسیار تأسف‌بار است چرا که هر چه می‌گذرد شاهد افزایش میزان ارتکاب چنین جرایمی می‌باشیم. در هر حال، مجازات مجرمین این جرم، حبس از حداقل یک سال و تا حداکثر ۵ سال می‌باشد و علاوه بر این، مرتکب جرم موظف است تا ماحصلی را که از طریق ارتکاب جرم کلاهبرداری تحصیل نموده است به بزه‌دیده بازگرداند. همچنین قانونگذار در ارتباط با مجازات نقدی کلاهبرداران اینترنتی، قاضی صادرکننده حکم را مخیر به صدور حکم جزای نقدی به میزان ۲۰ تا ۱۰۰ میلیون ریال نموده است. رد مال تحصیل‌شده از طریق کلاهبرداری در فضای رایانه نیز بر عهده شخص کلاهبردار می‌باشد. بدیهی است درصورتیکه جرم محرز گردد، قاضی پرونده حکم به مجازات متناسب می‌دهد.

روش‌های پیشگیری از کلاهبرداری اینترنتی چه مواردی هستند؟

بسیار پیش آمده است که دستگاه قضایی موفق به یافتن مجرم اینترنتی نشده و درنتیجه، بزه‌دیده نتوانسته مالی را که از این طریق از دست داده است، باز پس گیرد. یکی از مهم‌ترین موضوعات در حیطه مشاوره حقوقی کلاهبرداری اینترنتی، ارائه راهکارهایی به افراد جهت پیشگیری از وقوع جرم می‌باشد و نیاز است تا افراد توصیه‌ها و نکات لازم را در استفاده از ابزارهای رایانه و انجام معاملات اینترنتی به کار بگیرند تا از وقوع چنین جرایمی پیشگیری شود. یکی از اصلی‌ترین این روش‌ها این است که اشخاص رمز حساب‌های بانکی و ابزارهای دیجیتال خود را در اختیار دیگران قرار نداده و هنگام استفاده از این وسایل، نهایت دقت را داشته باشند و برای برنامه‌های مختلف خود رمزهای مطمئن بگذارند تا امکان سواستفاده به حداقل کاهش یابد. علاوه بر این، نیاز است تا افراد در هنگام انجام معاملات اینترنتی، از هویت واقعی طرف مقابل اطمینان حاصل نموده و درصورتیکه به جعلی بودن هویت طرف معامله مظنون هستند، از انجام معامله خودداری کنند. همچنین، اشخاص باید آگاه باشند و تمام رسیدهای خریدهای خود را از بین برده و یا در جای امنی نگهداری نمایند، افراد باید از رها کردن رسیدهای بانکی در معرض عموم خودداری کنند. با رعایت کردن این موارد امکان وقوع جرایم اینترنتی مانند کلاهبرداری اینترنتی کاهش می‌یابد و بدین صورت اشخاص می‌توانند از اموال و اطلاعات خود حفاظت نمایند.

ما را در اینستاگرام دنبال کنید

جمع‌بندی پایانی مشاوره حقوقی کلاهبرداری اینترنتی

در این مقاله به تعریف کلاهبرداری اینترنتی و شیوه‌های پیشگیری از آن اشاره کردیم. علاوه بر این، توضیحات کاملی در ارتباط با چگونگی ثبت شکواییه آنلاین کلاهبرداری اینترنتی و همچنین مرجع رسیدگی به این شکایت ارائه نمودیم؛ با این وجود اما همچنان ممکن است اشخاص در بستر فضای اینترنت مورد کلاهبرداری قرار گرفته و اموال خود را از دست بدهند. توصیه ما به شما این است که در چنین شرایطی، هر چه سریع‌تر به مشاوران حقوقی مراجعه نموده و با دریافت مشاوره حقوقی کلاهبرداری اینترنتی، مراحل ثبت شکایت خود را سریع‌تر و با آگاهی کامل انجام دهید. این موضوع احتمال دستگیری کلاهبردار را افزایش می‌دهد و همچنین احتمال بازپس‌گیری مال افزایش خواهد یافت.

اگر از مطالعه این مطلب رضایت داشته و این مطلب برای شما مفید بوده است، توصیه می‌گردد وارد بلاگ حقوقی لامینگو شده و سایر محتواهای این بلاگ را نیز مطالعه نمایید. همکاران ما در تیم تولید محتوای لامینگو همواره در تلاش‌اند تا محتواهایی با موضوعات مختلف حقوقی آماده و در اختیار شما قرار دهند. مطالعه این مطالب به شما کمک می‌نماید تا اعمال حقوقی را با اطلاعات کامل‌تری انجام داده و با انواع خدمات حقوقی آشنا شوید. علاوه بر این، شما می‌توانید سؤالات حقوقی خود را با ما به اشتراک گذاشته تا در اسرع وقت به آن‌ها پاسخ داده شود.