قرارداد سرمایه گذاری در بورس چگونه قراردادی است و چه الزاماتی دارد؟
قرارداد سرمایهگذاری نوعی از قرارداد است که با هدف جذب سرمایهگذار در پروژهای خاص منعقد میگردد. این قرارداد غالباً میان افرادی منعقد میگردد که یکی از طرفین قصد دارد تا پول و سرمایه خود را در زمینهای سرمایهگذاری نموده و سبب حفظ و افزایش ارزش پول خود شود و طرف دیگر قرارداد نیز شخصی است که قصد جذب سرمایه برای سازمان، شرکت، استارتاپ و کسبوکار خود را داشته و از این طریق، قصد افزایش و توسعه تجارت خود را دارد. قرارداد سرمایه گذاری در بورس نیز یکی از انواع قراردادهای سرمایهگذاری است که با انعقاد آن، اشخاص سرمایه خود را در بازار بورس اوراق بهادر سرمایهگذاری نموده و از این طریق، سرمایه خود را افزایش میدهند. تنظیم و عقد قرارداد سرمایهگذاری در بورس، نکات و الزامات حقوقی مخصوصی دارد و اشخاصی که قصد تنظیم این قرارداد را دارند، باید این نکات و الزامات را رعایت نمایند.
در این نوشتار قصد داریم تا با یکدیگر نکات و مندرجات قرارداد سرمایه گذاری در بورس را بررسی کرده و ضمن این مطلب، توضیحاتی در ارتباط با بازار بورس اوراق بهادر و قرارداد سرمایهگذاری ارائه نماییم. پیشنهاد میشود اگر قصد تنظیم چنین قراردادی را دارید، حتماً پیش از تنظیم و عقد قرارداد با مشاوران حقوقی مشورت نمایید. علاوه بر این، شما میتوانید با رود به سامانه تنظیم قرارداد سفارشی لامینگو اقدام به تنظیم قراردادهای سرمایهگذاری در بورس نموده و یا از همکاران ما در تیم حقوقی لامینگو بخواهید تا این قرارداد را برای شما تنظیم نمایند. تا پایان این مطلب با ما همراه باشید تا با قرارداد سرمایهگذاری در بورس بیشتر آشنا شوید.
تنظیم قرارداد سرمایه گذاری در بورس
قرارداد سرمایهگذاری چیست؟
یکی از قراردادهای رایج و کاربردی در زمینه امور مالی و تجاری، قرارداد سرمایهگذاری است. در این نوع از قرارداد، اشخاص سرمایه خود را برای انجام یک فعالیت تجاری یا بازرگانی با هم درمیآمیزند و در نتیجه، در سود و زیان فعالیت با یکدیگر شریک میشوند. سرمایه در قراردادهای سرمایهگذاری ممکن است نقدی یا غیرنقدی باشد و میزان سود و زیان با توجه به میزان آورده هر یک از طرفین قرارداد سرمایهگذاری تعیین میگردد. طرفین قرارداد سرمایهگذاری، سرمایهگذار و سرمایهپذیر است که غالباً سرمایهگذار سرمایه مالی و سرمایهپذیر سرمایه کاری را تأمین میکنند. اشخاصی که تمایل به سرمایهگذاری پول خود دارند، میتوانند سرمایههای خود را در امور مختلفی سرمایهگذاری کرده و حتی بسیاری از کسبوکارها و استارتاپها میتوانند سرمایهگذار خارجی جذب نمایند. قرارداد سرمایه گذاری در بورس نیز یکی از انواع قراردادهای سرمایهگذاری است که میان اشخاص حقیقی یا حقوقی منعقد میگردد.
قرارداد سرمایهگذاری به هر دو طرف قرارداد کمک مینماید تا وضعیت تجاری و اقتصادی خود را توسعه دهند. یکی از اصلیترین ملاکهای توسعه و دوام یک کسبوکار، جذب سرمایه کافی برای آغاز و ادامه فعالیت تجاری است و اگر تأمین سرمایه از طریق جذب سرمایه اتفاق نیفتد، کسبوکار مربوطه محکوم به ورشکستگی میباشد. از سوی دیگر، قرارداد سرمایهگذاری مزایای بسیاری برای اشخاصی دارد که پول خود را در زمینههای تجاری مختلف سرمایهگذاری مینماید. بسیاری از افراد پول و سرمایه مالی را در اختیار داشته اما توانایی ایجاد یک کسبوکار با استفاده از این سرمایه را ندارند. در این شرایط، این افراد میتوانند با سرمایهگذاری پول خود در فعالیتهای تجاری سایر اشخاص حقیقی یا حقوقی شریک شده و از این طریق، سرمایه خود را افزایش دهند. با این توضیحات، متوجه شدیم که قرارداد جذب و تأمین سرمایه، اولین گام مهم در انجام فعالیتهای اقتصادی میباشد.
قرارداد سرمایه گذاری در بورس چگونه قراردادی است؟
بازارهای سرمایه بسیار متفاوت است و اشخاص میتوانند در بازارهای سرمایه داخلی و خارجی سرمایهگذاری نمایند. سرمایهگذاری در بازار بورس به اشخاص این امکان را میدهد که سرمایه خود را افزایش دهند و یکی از بزرگترین مزایای سرمایهگذاری در بازار بورس این است که سرمایهگذاری در بورس محدودیتی نداشته و افراد با کمترین سرمایه نیز میتوانند در این بازار فعالیت کنند.
فعالیت در بازارهای سرمایه در کنار آنکه بسیار جذاب و وسوسهکننده است، اما کار چندان راحتی نبوده و نیاز به دانش و تخصص دارد و این تخصصی بودن فعالیت در بازارهای سرمایه از جمله بازار بورس اوراق بهادار، نیاز به گذراندن دورههای آموزشی و یا عقد قرارداد با افرادی دارد که در این زمینه تخصص و مهارت دارند. علاوه بر اینکه فعالیت در بازار بورس، فعالیتی تخصصی است و ممکن است تمام افراد از این تخصص بهرهمند نباشند، فعالیت در بازار بورس اوراق بهادار نیاز به زمان کافی داشته و بسیاری از افراد با اینکه علاقه به سرمایهگذاری پول خود در بورس اوراق بهادار دارند، اما زمان کافی برای انجام این فعالیت را ندارند.
در این شرایط، اشخاصی که قصد سرمایهگذاری در بورس را داشته، اما زمان و تخصص کافی را ندارند، میتوانند قراردادی تحت عنوان قرارداد سرمایه گذاری در بورس با افرادی که دانش و زمان کافی برای فعالیت در این بازار را دارند، منعقد نمایند. بهعبارت دیگر، یک طرف این قرارداد شخصی است که سرمایه کافی برای سرمایهگذاری در بورس را داشته و طرف دیگر این قرارداد، شخصی است که از مهارت و دانش کافی برای فعالیت در این بازار برخوردار است و درصدی از سود را دریافت مینماید. در این قرارداد، سرمایه طرف اول سرمایه نقدی و سرمایه طرف دوم قرارداد سرمایه غیرنقدی میباشد.
قانون حاکم بر نمونه قرارداد سرمایه گذاری در بورس
قرارداد سرمایهگذاری در بورس یک قرارداد نامعین است. عقود بر اساس قانون مدنی به دو دسته عقود معین و نامعین تقسیمبندی میشوند. عقود معین آن دسته از قراردادهایی هستند که قاون شرایط تنظیم و انعقاد و اجرای آنها را بهصورت مستقیم مشخص و تبیین نموده است و عقود نامعین، آن دسته از قراردادهایی هستند که قانونگذار مستقیماً به تنظیم و عقد آنها اشاره نداشته است. قراردادهای سرمایهگذاری نیز جزو عقود نامعین بوده و با توجه به ماده 10 و ماده 190 قانون مدنی منعقد میگردند. ماده 10 قانون مدنی بیانگر این موضوع است که اشخاص میتوانند قراردادهایی را میان خود منعقد کرده و از طریق این قراردادها به انجام فعالیتهای تجاری، بازرگانی و اقتصادی مختلفی بپردازند، مشروط بر اینکه در تنظیم و عقد این قراردادها، مقررات شرعی و قانونی کشور را رعایت نمایند.
ماده 190 قانون مدنی نیز بیانگر شرایط صحت یک معامله و قرارداد میباشد. از آنجایی که طرفین قراردادهای نامعین که قرارداد سرمایه گذاری در بورس نیز یکی از انواع این قراردادها است، موظفاند تا قرارداد خود را بر اساس اصول کلی تنظیم قراردادها منعقد نمایند، در نتیجه تبعیت از این ماده قانونی برای این اشخاص الزامآور است. مطابق با ماده 190 قانون مدنی «برای صحت هر معامله، یکسری شرایط اساسی است که عبارت است از قصد طرفین و رضای آنها، اهلیت طرفین، موضوع معین که مورد معامله باشد و مشروعیت جهت معامله. در صورتیکه طرفین قرارداد سرمایهگذاری در بورس این شرایط را رعایت نکنند، قرارداد منعقده فاقد آثار قانونی خواهد بود و معتبر نمیباشد.
قرارداد سرمایه گذاری در بورس چگونه تنظیم میشود؟
بورس اوراق بهادار بازاری متشکل و خود انتظام است که اوراق بهادار در آن توسط کارگزاران و یا معاملهگران طبق مقررات قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مورد داد و ستد قرار میگیرد. همانطور که بیان شد، اشخاصی که قصد سرمایهگذاری در بورس را دارند میتوانند با عقد قراردادی، از اشخاصی که در این زمینه مهارت و تخصص لازم را دارا میباشند، کمک بگیرند. در تنظیم قرارداد سرمایهگذاری در بورس نکات و الزاماتی باید رعایت شود. در ادامه مطلب به بیان برخی از مندرجاتی که باید در قرارداد سرمایه گذاری در بورس ذکر شود، خواهیم پرداخت.
1. مشخصات طرفین قرارداد
طرفین قرارداد سرمایهگذاری در بورس، سرمایهگذار و سرمایهپذیر هستند. یکی از طرفین این قرارداد شخصی است که سرمایه کافی برای فعالیت در بازار سرمایه و خرید سهام را در اختیار دارد و طرف دیگر، شخصی است که مهارت و تخصص کافی برای فعالیت در بورس را دارا میباشد. به اشخاصی که سرمایه را در اختیار گرفته و بهنمایندگی از سرمایهگذار در بازار بورس فعالیت میکنند، سبدگردان میگویند. سبدگردان شخصی حقیقی یا حقوقی است که در قالب قراردادی مشخص و با هدف کسب سود به خرید و فروش سهام و اوراق بهادار برای سرمایهگذار میپردازد.
یکی از بندهای بسیار مهم هر قراردادی، بند مربوط به معرفی طرفین قرارداد است. در ذیل این بند باید مشخصات کامل طرفین قرارداد ذکر گردد و طرفین قرارداد معرفی شوند. در قرارداد مورد بحث نیز که طرفین آن ممکن است اشخاص حقیقی باشند، باید مشخصات طرفین قید گردد. اگر یکی از طرفین این قرارداد شخص حقیقی باشد، باید مشخصاتی از جمله نام و نام خانوادگی، شماره ملی، شماره شناسنامه، محل صدور شناسنامه، نشانی اقامتگاه، کد پستی، شماره تلفن همراه و شماره تلفن ثابت ذکر گردد و اگر یکی از طرفین قرارداد شخص حقوقی باشد، باید مشخصاتی از جمله نام کامل شخص حقوقی، شماره ثبت، کد اقتصادی، نشانی اقاماتگاه و شماره تلفن شخص حقوقی مشخص باشد. علاوه بر این، اگر هر یک از طرفین قرارداد این قرارداد را بهنمایندگی امضاء میکنند، باید نام و سمت و مشخصات نماینده نیز در ذیل این بند مشخص شود.
2. موضوع قرارداد
موضوع قرارداد یکی از مهمترین بندهای هر قراردادی میباشد. در ذیل موضوع قرارداد، فعالیتی که قرارداد با هدف انجام آن تنظیم شده است، مشخص میگردد. با توجه به این توضیح، موضوع قرارداد سرمایهگذاری در بورس، توافق و همکاری در جهت فعالیت در بازار سرمایه است که مطابق با این توافق، یکی از طرفین قرارداد، سرمایه مادی لازم جهت سرمایهگذاری در بورس را فراهم میکند و این سرمایه را در اختیار طرف دیگر قرار میدهد تا امور لازم برای انجام فعالیت در بورس را انجام داده و سهام لازم را خرید و فروش نماید. طرفین قرارداد باید دقت بسیاری در تعیین موضوع قرارداد داشته باشند، زیرا تعهدات طرفین قرارداد بر اساس موضوع قرارداد مشخص میشود و اگر موضوع بهاشتباه مشخص گردد، در نتیجه وظایف اشتباهی بر عهده هر یک از طرفین قرار خواهد گرفت.
3. تعهدات سرمایهگذار در قرارداد سرمایه گذاری در بورس
طرف اول قرارداد سرمایه گذاری در بورس، سرمایهگذار است. این شخص مطابق با مفاد قرارداد متعهد به انجام وظایفی میشود که این موارد از جمله تعهدات این شخص است. سرمایهگذار بر اساس قرارداد متعهد میگردد تا مبالغ لازم را در مواعد معین در قرارداد بپردازد. سرمایهگذار باید همکاریهای لازم با طرف دیگر قرارداد برای اعطای نمایندگی و وکالت در جهت انجام امور لازم را انجام دهد. سرمایهگذار قرارداد سرمایه گذاری در بورس حق دارد بر اعمال طرف مقابل نظارت نماید، اما این نظارت نباید سبب ایجاد تداخل و تعلل در تصمیمگیریهای طرف قرارداد شود. برای مثال اگر شخص سرمایهگذار قصد تصمیمگیری در ارتباط با خرید سهامی خاص توسط سبدگردان را دارد، باید این موضوع را در موعد مشخص به وی اعلام نماید و در تصمیم خود تعلل نداشته باشد.
با وجود اینکه سرمایهگذار حق نظارت بر اعمال طرف مقابل را دارد، اما باید به تخصص و مهارت وی اعتماد داشته و مانع از انجام تعهدات طرف مقابل نشود. یکی از حقوق شخص سرمایهگذار در قرارداد سرمایهگذاری در بورس، معرفی سهام سودساز است. سرمایهگذار میتواند این سهام را به طرف مقابل معرفی نماید، اما تصمیمگیری درباره خرید این سهام، بر عهده طرف دوم قرارداد است. یکی دیگر از تعهدات طرف اول قرارداد سرمایهگذاری در بورس این است که سرمایهگذار حق واگذاری سرمایه و آورده خود به سایرین را ندارد، اما اگر این شخص فوت کند یا محجور شود، تعهدات و حقوق وی در این قرارداد به نمایندگان قانونی او واگذار میشود. علاوه بر این موارد، سرمایهگذار تعهد به حفظ اسرار معاملاتی و عدم افشای آنها نزد دیگران دارد.
4. تعهدات سبدگردان در قرارداد (کارگزار قراردادی)
علاوه بر طرف اول قرارداد؛ یعنی شخص سرمایهگذار، طرف دوم قرارداد؛ یعنی شخصی که بهنمایندگی از طرف اول، اوراق و سهام را خرید و فروش مینماید نیز وظایفی بر عهده داشته و حقوق و منافعی نیز در قرارداد دارد. مهمترین تعد طرف دوم این است که این شخص باید تمام تلاش خود را بهکار گرفته تا بتواند خرید و فروش درستی در بازار سرمایه داشته باشد و سرمایه طرف اول قرارداد را افزایش دهد. کارگزار باید به حق نظارت سرمایهگذار احترام گذاشته و شرایط لازم برای نظارت بر فعالیت خود بهوسیله شخص ناظر را فراهم نماید. طرف دوم قرارداد باید بهصورت روزانه گزارشی از فعالیتها و معاملات انجامشده در اختیار طرف اول قرار دهد و همچنین در پایان ماه نیز باید گزارشی جزئی و با تحلیل عملکرد خود در اختیار سرمایهگذار بگذارد.
طرف دوم قرارداد که همان کارگزار بورسی است، باید در جلساتی که با طرف اول برگزار میگردد حضور داشته باشد. یکی دیگر از تعهدات این شخص این است که قبل از خرید یک سهم، باید تأییدیه لازم را از سرمایهگذار دریافت نماید. همانطور که بیان شد، هر یک از طرفین این قرارداد حقوق و تعهداتی دارند. یکی از حقوق طرف دوم قرارداد این است که این شخص هیچ مسئولیتی در قبال بسته شدن بازارهای بورسی نداشته و اگر بازار بورس برای مدتی متوقف باشد و فعالیتی نداشته باشد و از این طریق خسارتی به طرف اول؛ یعنی سرمایهگذار وارد شود، کارگزار بورسی هیچ تعهدی در قبال این شخص نداشته و مسئول جبران خسارت وارده نیست.
این مطلب را نیز بخوانید: آیا با نحوه دریافت کد بورسی آشنایی دارید؟ | بررسی مفاهیم کد اقتصادی و کد بورسی
5. فسخ قرارداد سرمایه گذاری در بورس
قرارداد سرمایهگذاری در بورس اوراق بهادار یک قرارداد لازم است. قراردادها در قانون مدنی به دو دسته لازم و جایز تقسیمبندی میشوند. عقود لازم، قراردادهایی هستند که طرفین قرارداد حق خروج یکجانبه از آن را بدون داشتن حق فسخ قانونی ندارند و باید تا پایان مدت زمان قرارداد به مفاد آن پایبند باشند. از سوی دیگر، قراردادهای جایز آن دسته از عقودی هستند که طرفین آن میتوانند هر زمان اراده کردند از قرارداد خارج شوند و به قرارداد خاتمه دهند. در حقوق ایران، اصل بر لازم بودن قراردادها است و قانون مدنی، مستقیماً به قراردادهای جایز اشاره داشته است و در نتیجه اگر به لازم یا جایز بودن قراردادی اشاره نشود، آن قرارداد، لازم است. از آنجا که قانون در ارتباط با لازم یا جایز بودن قرارداد سرمایهگذاری در بورس ساکت است، میتوان نتیجه گرفت که این قرارداد یک عقد لازم است.
همانطور که بیان شد، طرفین قرارداد سرمایهگذاری در بورس باید برای خروج از قرارداد دارای حق فسخ باشند. در صورتیکه هر یک از طرفین قرارداد تخلفی در راستای انجام تعهدات خود مرتکب شوند، در این صورت طرف مقابل حق فسخ قرارداد را خواهد داشت. در صورتیکه طرف دوم قرارداد؛ یعنی کارگزار بورسی در انجام وظایف خود دچار تخلفی شود، در این صورت طرف اول قرارداد؛ یعنی سرمایهگذار خواهد توانست قرارداد را فسخ نماید. برای مثال اگر مغایرتی در اسناد و صورتحسابها به وجود بیاید، در این صورت سرمایهگذار حق فسخ قرارداد را دارد. از سوی دیگر، اگر سرمایهگذار تخلفی در انجام تعهدات خود مرتکب شود، برای مثال اگر سرمایهگذار اختیار انجام معاملات بورسی را به کارگزار ندهد، در این صورت کارگزار که طرف دوم این قرارداد است، حق فسخ قرارداد را خواهد داشت.
6. حلوفصل اختلافات
یکی از مسائل اجتنابناپذیر در هر رابطه قراردادی، بروز اختلاف میان طرفین قرارداد است. این اختلافات و ابهامات ممکن است در زمینه تمدید قرارداد، فسخ، اعتبار قرارداد، نقض شروط ضمن عقد، تخلف در اجرای قرارداد، چگونگی اجرای مندرجات و مفاد قرارداد و غیره پیش بیاید. زمانیکه اختلافی در هر یک از موارد بالا به وجود میآید، طرفین قرارداد باید سعی نمایند تا این اختلاف را از طریق مذاکره و سازش حلوفصل نمایند.
در شرایطی اما ممکن است این اختلاف از طریق صحبت و مذاکره برطرف نشود و مناقشه همچنان ادامه داشته باشد که در این شرایط، طرفین قرارداد باید اختلاف را به داور مرضیالطرفین ارجاع نمایند. داوری شیوهای رایج در حلوفصل اختلافات قراردادی است و طرفین قرارداد بهتر است تا در هنگام تنظیم قرارداد، شخصی را بهعنوان داور مرضیالطرفین مشخص نمایند تا اختلاف را برای حلوفصل به این شخص ارجاع دهند. توجه داشته باشید که حکم داور مرضیالطرفین برای طرفین قرارداد لازمالاتباع است. اگر پس از ارجاع اختلاف به داور، مناقشه همچنان ادامه داشته باشد و طرفین قرارداد از پذیرش نظر داور امتناع نمایند، در نهایت اختلاف باید به مراجع قضایی عمومی ارجاع گردد تا این مراجع مناقشه را فیصله دهند.
ما را در اینستاگرام دنبال کنید
نتیجهگیری
سرمایهگذاری در بازارهای سرمایه مانند بازار بورس اوراق بهادار، بسیار سودآور خواهد بود، مشروط بر اینکه شخصی که قصد سرمایهگذاری در این زمینه را دارد، قراردادی صحیح و کاربردی منعقد نماید و با الزامات و نکات حقوقی این موضوع آشنا باشد. نمونه قرارداد سرمایه گذاری در بورس یکی از انواع قراردادهای سرمایهگذاری است که سبب سودآوری برای طرفین قرارداد میشود، اما اگر این قرارداد با رعایت نکات قانونی تنظیم نشود، ممکن است نه تنها سبب کسب سود نشود بلکه موجب بروز خسارتهای بسیاری به طرفین قرارداد شود. در نتیجه، در تنظیم و عقد قراردادهای سرمایه که چالشهای بسیاری به همراه دارد، لازم است تا از مشورت مشاوران حقوقی مجرب در این زمینه استفاده شود. این مشاوران و کارشناسان حقوقی باید به مسائل روز بازارهای سرمایه و شیوه عقد صحیح قرارداد در این زمینه آگاه بوده و طرفین معامله را با بایدها و نبایدهای حقوقی در این زمینه آشنا نمایند.
در همین راستا پیشنهاد میشود اگر قصد عقد قراردادهای سرمایهگذاری در بورس را دارید، با وکلا و مشاوران حقوقی لامینگو در ارتباط بوده و مشاوره حقوقی تنظیم قرارداد را از این افراد دریافت نمایید. از جمله مطالبی که در مشاوره حقوقی تنظیم قرارداد سرمایه گذاری در بورس به آن اشاره میشود عبارت است از بررسی مقررات حاکم، بررسی موانع حقوقی، ارائه پیشنهادات لازم جهت تنظیم قراردادی حرفهای، تنظیم قرارداد متناسب با شرایط هر یک از طرفین، ذکر خطرات و ریسکهای عقد قرارداد و غیره. لامینگو یک استارتاپ حقوقی است که با داشتن یک تیم حقوقی متشکل از وکلا، مشاورین و کارشناسان حقوقی متخصص و باتجربه، خدمات حقوقی مختلفی به شما ارائه مینماید. شما میتوانید با کمک گرفتن از این افراد، قراردادی جامع تنظیم کرده و در مسیر اجرای قرارداد نیز از کمکها و مشورت این افراد برخوردار شوید.
بلاگ حقوقی لامینگو را دنبال کنید!
یکی دیگر از خدماتی که تیم حقوقی لامینگو ارائه مینماید، آگاهسازی مخاطبین خود از طریق تهیه و انتشار محتواها و مطالب حقوقی است. شما نه تنها میتوانید در عقد قراردادها و انجام سایر اعمال حقوقی از مشورت مشاورین حقوقی لامینگو بهرهمند شوید، بلکه ورود به بلاگ حقوقی لامینگو و بررسی و مطالعه محتواهای حقوقی این بلاگ، اطلاعات کامل و جامعی از مسائل حقوقی در اختیار شما قرار داده و دانش حقوقی شما را افزایش میدهد. شما میتوانید پس از مطالعه هر محتوا، در صورتیکه پرسش یا ابهامی در ارتباط با مطلب در ذهن دارید، آن را در انتهای هر مقاله در بخش دیدگاهها بنویسید. همکاران ما در تیم حقوقی لامینگو این سؤالات را بررسی کرده و به آنها پاسخ میدهند. در پایان پیشنهاد میشود لامینگو را به دوستان،آشنایان و اطرافیان خود نیز معرفی نموده و ما را در شبکههای اجتماعی دنبال کنید.
دیدگاه شما