قرارداد مشارکت مدنی

قرارداد مشارکت مدنی خصوصی در شرایطی منعقد می‌شود که طرفین بخواهند با گردآوردن سرمایه‌های نقدی و غیرنقدی خود در زمینه فعالیت‌های تجاری، بازرگانی و خدماتی با یکدیگر همکاری کنند. در این قرارداد افراد سرمایه‌های نقدی و غیرنقدی خود را گرد هم آورده و برای مدت زمان مشخصی که معمولاً یک سال است، با یکدیگر همکاری می‌کنند و در پایان مدت نیز با توجه به آورده خود در حساب سود و زیان شریک خواهند شد. نمونه قرارداد مشارکت مدنی به تمامی مواردی که در یک مشارکت وجود دارد، جنبه الزام‌آور و قانونی بخشیده و کلیه روابط میان شرکا را به نحو منسجم و مشخص تنظیم می‌کند. در اثر این قرارداد، شرکت به معنای تجاری آن تشکیل نمی‌شود، هرچند که ممکن است نوع فعالیت تجاری باشد. 

نمونه قرارداد مشارکت مدنی چه کمکی به شما می‌کند؟ 

بسیاری از سرمایه گذاری‌ها و کسب‌وکارها در ابتدای مسیر حیات خود نیازمند حمایت هستند. بنابراین از مسیر مشارکت می‌توانید از منابعی که به سرمایه شما کمک می‌نمایند بهره ببرید. به موجب شراکت، عده‌ای از افراد سرمایه خود را در راستای ایجاد کاری قرار می‌دهند و در پروژه و عملیاتی با یکدیگر شریک می‌شوند. اما ممکن است این افراد جهت انعقاد قرارداد برای شراکت خود به مشکلاتی برخورد کنند. این مشکلات در اکثر موارد به دلیل شرایطی پیش می‌آید که طرفین از چهارچوب‌های قانونی بی‌اطلاع هستند و در موارد مختلف نمی‌توانند تفاوت انواع قراردادها را تشخیص دهند. بنابراین باید دانست که نام‌ها و عنوان‌های مختلفی که برای هر یک از قراردادها اطلاق می‌شود ماهیت آن‌ها را تغییر می‌دهد. در همین راستا می‌توان گفت قرارداد مشارکت مدنی خصوصی در اکثر موارد مشکلات شرکا را حل نموده و راه را برای استفاده صحیح از آورده‌های آنان هموار می‌کند. 

مشخصات و مندرجات مربوط به قرارداد قرارداد مشارکت مدنی

۱. مشخصات طرفین 
مواردی مانند نام و نام خانوادگی، کد ملی، شماره شناسنامه، نشانی و کد پستی، شماره تماس و غیره از مهم‌ترین اطلاعات طرفین است که لازم است در متن قرارداد ذکر شود. 

۲. موضوع قرارداد یا توضیح مشارکت
قرارداد مشارکت مدنی خصوصی یک قرارداد متغیر است. با شرح موضوع مشارکتی که میان طرفین شکل می‌گیرد، حیطه قرارداد و اختیارات و محدودیت‌های هر یک از طرفین متناسب با آن تعیین می‌شود. 

۳. میزان سرمایه نقدی و غیرنقدی و آورده‌های طرفین
آغاز مشارکت بدون تعیین دقیق طرفین قرارداد مشارکت مدنی و ارزش آورده‌های ایشان در قرارداد ممکن نیست، زیرا تعهدات و تقسیم سود و تحمل زیان ناشی از شراکت بر همین مبنا مشخص می‌گردد. 

۴. محل قرارداد
لازم است در متن قرارداد، محل انجام کار موضوع شراکت مدنی مشخص شود. 

۵. تعهدات هر شریک
با توجه به آنکه قرارداد مشارکت مدنی خصوصی مبتنی بر جمع آورده‌های اشخاص و مشارکت آن‌ها در راستای هدفی واحد منعقد می‌گردد، هر کدام سهمی در پیشبرد موضوع فعالیت دارند. این تعهدات باید به‌نحو دقیق مشخص شود و در صورت تخلف از آن‌ها مقرراتی جهت جلوگیری از زیان و در اصل، تشویق طرفین به فعالیت در راستای سودآوری تنظیم شود. 

۶. نحوه تقسیم عواید حاصل از مشارکت مدنی
در مشارکت مدنی خصوصی، طرفین در سود و زیان ناشی از فعالیت با یکدیگر سهیم هستند. بنابراین، میزان سهم‌الشرکه هر یک از طرفین و نحوه تقسیم سود ناشی از فعالیت، از شرایط بنیادین یک قرارداد مشارکت مدنی خصوصی در بین اشخاص است. 

۷. مدت قرارداد و خاتمه و فسخ آن
قرارداد مشارکت مدنی خصوصی معمولاً برای مدتی موقت منعقد می‌شود و لازم است این مدت در متن قرارداد ذکر شود. همچنین، در مواردی خارج از پیش‌بینی یا بنا بر میل طرفین که بازتاب آزادی اراده آن‌ها است، امکان فسخ قرارداد باید پیش‌بینی شود تا منافع شخصی هر یک از طرفین مورد توجه قرار گرفته باشد. 

۸. نحوه دریافت خسارت و تعیین موارد فورس ماژور
تعیین تکلیف موضوع فورس ماژور یا شرایط اضطراری و استثنایی در این قرارداد اهمیت زیادی دارد و باید نسبت به آن در متن قرارداد تصریح شود. همچنین لازم است طرفین در خصوص موضوع جبران خسارت توافق کنند و شرایط آن را معین نمایند. 

۹. تعیین شیوه حل اختلاف
در این بند می‌توان به سازوکارهای مورد نظر برای حل اختلافات احتمالی میان طرفین اشاره کرد. توسل به مذاکره، داوری و یا شکایت قضایی، روش‌های مرسوم در حل اختلافات قراردادی محسوب می‌شوند. 

سوالات متداول

الف) سود و سهام طرفین در قرارداد مشارکت چگونه تعیین می‌شود؟ 

اصل بر این خواهد بود که میزان سرمایه هر یک از طرفین به‌صورت مساوی است، اما طرفین می‌توانند در خصوص میزان آن در قرارداد توافق کنند. 

ب) آیا مشارکت مدنی دارای شخصیت حقوقی مستقل از شرکا است؟ 

خیر، برخلاف شرکت‌های موضوع قانون تجارت، مشارکت مدنی فاقد شخصیت حقوقی منفک و مستقل از شرکا است. شرکت تجاری از لحظه ثبت دارای شخصیت حقوقی است و از قانون تجارت تبعیت می‌کند، اما مشارکت مدنی فاقد شخصیت حقوقی و تابع قانون مدنی است. نمونه قرارداد شراکت کاری بین دو یا چند نفر یا همان قرارداد مشارکت مدنی به افراد این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به ثبت شرکت و پرداخت مالیات، بتوانند فعالیت‌هایی شبیه به فعالیت‌های تجاری اما در قالب حقوقی انجام دهند. 

ج) مسئولیت شرکا در قرارداد مشارکت مدنی خصوصی چگونه است؟ 

هر سرمایه‌گذاری و فعالیتی از سمت شرکا به نمایندگی از تمام شرکا است و مدیران در تمام اسنادی که به امضا می‌رسانند، نمایندگی خود را اظهار می‌دارند. بنابراین، مسئولیت سرمایه‌گذاری‌ها و عملیات شرکت بر عهده کلیه شرکاست و آن‌ها در مقابل مراجع دولتی و قضایی و اشخاص ثالث پاسخگو هستند. در حالی‌که در شرکت تجاری سهامی، مسئولیت سهام‌داران محدود به ضوابط و مقرراتی است که برای اداره شرکت‌های سهامی در نظر گرفته می‌شود. 

د) چه ضرورتی افراد را به انعقاد قرارداد مشارکت مدنی خصوصی سوق می‌دهد؟ 

هدف از قراردادهای مشارکت مدنی در هم آمیختن تجربه و تخصص و سرمایه‌های افراد جامعه با یکدیگر برای رونق اقتصادی است. همان‌طور که پیش‌تر ذکر شد، در قرارداد مشارکت مدنی خصوصی هر یک از طرفین دارای آورده‌ای است. هر کدام از این آورده‌ها ارزش مستقلی دارند اما جمع سرمایه، ایده و فعالیت در یک شخص و توان او برای به کار بردن این ارزش‌ها به تنهایی کافی نیست. از این رو، اشخاصی که دارایی‌های مادی اعم از سرمایه و غیرمادی اعم از اعتبار و توان فعالیت در زمینه‌های مختلف را دارند مبادرت به همکاری در چهارچوب مشارکت می‌نمایند. با تشکیل حقوقی این شراکت به وسیلۀ قرارداد مشارکت مدنی خصوصی، اشخاص می‌توانند از آورده‌های یکدیگر به عنوان یک مجموعه دارای عملکرد و بازدهی بهره‌مند شوند و به همراه یکدیگر در سود و زیان داشته‌های خود سهیم گردند.