خیار غبن چیست؟
یکی از مباحثی که در قانون مدنی تحت عنوان خیارات مطرح‌شده است، خیار غبن است. در این نوشتار به توضیح غبن و شرایط آن می‌پردازیم.
غبن به چه معناست؟
غبن در لغت به معنای ضرر و زیان و فریب خوردن است. در بحث خیارات زمانی که یکی از طرفین معامله دچار ضرر و زیان شود اختیار فسخ آن معامله را خواهد داشت. برای روشن شدن موضوع یک مثال می‌زنیم:
تصور کنید فردی می‌خواهد ماشین خود را بفروشد و تصور او از قیمت این ماشین 10 میلیون تومان است و با همین تصور هم وارد معامله می‌شود. اما ناگهان متوجه می‌شود که قیمت اصلی ماشین در بازار 18 میلیون تومان است در این حالت غبن اتفاق افتاده است و به شخص فریب‌خورده مغبون و به طرف مقابل غابن گفته می‌شود.
برای داشتن خیار غبن چه شرایطی نیاز است؟
- غبن در معاملات معوض اتفاق می‌افتد! این بدان معناست که تنها در معاملاتی که دو عوض در برابر هم قرار دارند می‌توان به خیار غبن استناد کرد. معاملاتی از قبیل خریدوفروش یا اجاره از معاملات معوض هستند.
- این اختیار فسخ برای هر دو طرف معامله وجود دارد و قانون‌گذار آن را به شخص خاصی اختصاص نداده است.
- طرفی که مغبون شده است نباید در ابتدای معامله از قیمت اصلی کالا (عوض خود) اطلاع داشته باشد و باید بعد از آن متوجه موضوع شود.
- غبن باید فاحش باشد.
انواع غبن
غبن به دو دسته تقسیم می‌شود:
- جزئی: در این مورد ضرر و زیان بسیار جزئی و قابل‌چشم‌پوشی است.
- فاحش: در غبن فاحش ضرر و زیان اتفاق افتاده به حدی است که نمی‌توان از آن گذشت کرد.
ملاک تشخیص: برای تشخیص جزئی بودن یا فاحش بودن غبن ملاک نظر عرف است. در قانون قبلی ملاک در خود قانون مشخص‌شده بود اما در قانون مدنی کنونی ما تشخیص میزان ضرر و زیان به عرف واگذارشده است.
نتیجه: کسی که در معامله مغبون شده و ضرر و زیان به وی واردشده است، در صورت وجود جمیع شرایط ذکرشده در بالا اختیار فسخ و به هم زدن معامله را دارا است.
برای مطالعه سایر مقالات می‌توانید به مجله حقوقی لامینگو مراجعه کنید. فراموش نکنید حتما نظراتتان را از طریق کامنت با ما در میان بگذارید.
.svg)
دیدگاه شما