صفر تا صد داوری در قراردادها

یکی از موارد مهم حقوقی در قراردادها، داوری در آنها است که در مشاوره حقوقی قرارداد هم به این مسئله اشاره می‌شود. در هنگام تنظیم قرارداد بررسی بند مربوط به داوری نیاز به تخصص و تجربه بالایی دارد. خیلی‌ها بدون اطلاع از موارد قانونی مربوط به داوری در قراردادها دست به انتخاب داور زده و در بسیاری از مواقع هم با مشکلاتی در این راه روبرو می‌شوند. استفاده از خدمات مشاوره حقوقی می‌تواند راهکاری عالی برای کسانی باشد که به دنبال حل این مشکل هستند. داوری همان‌طور که از اسمش پیداست برای حل اختلاف میان طرفین در نظر گرفته می‌شود. حال تصور کنید که خود بند مربوط به داوری تبدیل به یک چالش بزرگ برای طرفین قرارداد شود. برای اینکه در چنین منجلابی گرفتار نشده و با اطمینان بالا قراردادهای خود را امضا نمایید، در ادامه این مقاله همراه ما در لامینگو بمانید.

آیا داور در قرارداد همان دادگاه است؟

دادگاه در نقش قضاوت در پرونده‌های مختلف حقوقی و کیفری یکی از مراجع عالی برای داوری است. اما داوری به جای دادگاه در نقش قضاوت قرار می‌گیرد. هرچند در مواقعی به دلایل عدم صلاحیت و یا اعتراض هر یک از طرفین موضوع پرونده به دادگاه ارجاع داده شده و دستور از داوری به دادگاه می‌رسد، اما بااین‌حال داوری نقش متفاوتی از دادگاه داشته و شرایط و ضوابط مربوط به آن تفاوت‌هایی با دادگاه دارد که در ادامه به بررسی همه این موارد خواهیم پرداخت. اطلاع از این اطلاعات در زمان عقد قرارداد می‌تواند برای آینده شرایط بهتری برای شما فراهم نماید.

این مطلب را بخوانید: مشاوره حقوقی قرارداد و همه آنچه که در این خصوص باید بدانید

چرا باید از داور در قراردادها استفاده کنیم؟

قبل از پرداختن به موارد حقوقی درباره داور قرارداد بهتر است به این سؤال مهم پاسخ دهیم. چرا باید از داور در قراردادها استفاده کنیم؟ اختلاف امری طبیعی در قراردادهای حقوقی است و دلایل زیادی هم برای آن وجود دارد که خیلی از آنها قابل پیش‌بینی نیستند. عدم اجرای تعهدات تنها یکی از ساده‌ترین دلایل بروز اختلاف در چنین قراردادهایی است که در هنگام عقد قرارداد قابل پیش‌بینی است. حتی با استفاده از خدمات مشاوره حقوقی هم می‌توان تا حدی برخی دیگر از چالش‌های پیش روی کاربران را در هنگام تنظیم قرارداد پیش‌بینی کرد اما بازهم مواردی هستند که از چشم‌ها و ذهن‌ها پنهان می‌مانند. بهترین راه در این مواقع تعیین داور برای حل اختلاف است. تعیین داور باعث می‌شود تا هم در صورت بروز اختلاف هزینه کمتری روی دست طرفین قرارداد باقی بماند و هم رسیدگی به اختلاف آنها نیز در زمان کمتری صورت پذیرد.

داوری به‌قدری اهمیت دارد که در پاره‌ای از اوقات در برخی مناطق شاهد هستیم که افرادی با افزایش تجربه و تخصص خود در این نقش، خود را به‌عنوان داور قراردادهای حقوقی معرفی کرده و از این راه کسب درآمد می‌نمایند. این موضوع نشان از اهمیت بالای این بند در قراردادهای حقوقی است که در هنگام بررسی قرارداد باید نگاه ویژه‌ای به آن داشت.

لامینگو ارائه‌دهنده خدمات مشاوره حقوقی قرارداد به‌صورت کاملاً تخصصی است. تیم حرفه‌ای وکلای لامینگو با تجربه بالا در این زمینه بهترین توصیه‌ها را برای شما خواهند داشت. برای آسودگی خیال خود می‌توانید از این خدمات لامینگو استفاده نمایید.

دریافت مشاوره حقوقی قرارداد

داوری برای چه قراردادهایی انجام می‌شود؟

انتخاب داور برای قراردادها چالش‌هایی را برای کاربران به دنبال دارد. اما این نکته را نیز باید در نظر داشته باشید که برای هر قراردادی و هر پرونده‌ای نمی‌توان از داور استفاده کرد. در برخی موارد تنها دادگاه است که صلاحیت رسیدگی به آنها را داشته و حتی در صورت تعیین داور در این قراردادها نیز نمی‌توان به آنها استناد کرده و چاره‌ای جز استفاده از دادگاه نخواهید داشت. بهترین راه برای تشخیص چنین قراردادهایی استفاده از خدمات مشاوره حقوقی قرارداد است. با این حال در یک نکته کلی می‌توان اظهار داشت که رسیدگی به پرونده‌ها و قراردادهایی که عواقب کیفری دارند و یا مواردی مانند نکاح، طلاق و از این قبیل موارد نمی‌توانند از طریق داوری مرد قضاوت قرار بگیرند و در این مواقع چاره‌ای جز مراجعه به دادگاه نخواهید داشت.

نحوه تعیین داور در قراردادها

انتخاب داور در قراردادها روند ساده‌ای دارد اما نیاز به بررسی‌های دقیقی داشته و حتی استفاده از خدمات مشاوره حقوقی قرارداد در این زمینه نیز می‌تواند الزام‌آور باشد. هر قراردادی دارای بندهای مختلفی است که یکی از این بندها را می‌توان به انتخاب داور اختصاص داد. طرفین در این بند فرد حقیقی یا حقوقی را به‌عنوان داور انتخاب نموده و وی را به‌عنوان مرجع حل اختلاف در آینده تعیین می‌کنند. تا این جای کار مراحل ساده است. اما برای بقیه موارد استفاده از مشاوره حقوقی در زمان تنظیم قرارداد لازم خواهد بود. در این بند طرفین بایستی ریزبه‌ریز موارد و اختلافاتی که می‌توانند به داور ارجاع داده و مشخصات وی و مواردی ازاین‌دست را در قرارداد درج کنند. از این گذشته امکان انتخاب تعداد اشخاصی بیشتری هم به‌عنوان داور وجود دارد. در این موارد عرف است که تعداد داوران برای امکان رسیدگی راحت‌تر، فردی باشد.

این مطلب را بخوانید: پس از عقد قرارداد چه اقداماتی ضروریست؟

البته روش دیگری هم برای تعیین داور در قراردادها وجود دارد. در مواقعی که طرفین قرارداد از اطلاعات کافی برای تعیین داور برخوردار نیستند و با موارد لازم برای این انتخاب نیز آگاهی ندارند، می‌توانند با توافق انتخاب داور را به فرد دیگری که به وی اعتماد دارند بسپارند. در این مواقع این فرد از طرف طرفین قرارداد وکالت انتخاب داور میان آنها را به عهده خواهد داشت. همچنین در صورت تعیین نشدن داور در قرارداد اصلی این امکان نیز وجود دارد که با توافق در یک پیوست داور حل اختلاف انتخاب شده و به قرارداد اصلی اضافه شود. البته این موارد همگی دارای جزئیاتی هم هستند که نیاز به استفاده از خدمات مشاوره حقوقی قرارداد را چند برابر می‌نمایند. دقت به چنین نکاتی در هنگام عقد قرارداد می‌تواند کیفیت قرارداد شما را بهتر نموده و خیال شما را نیز راحت‌تر نماید.

داوری اجباری در قرارداد

یکی دیگر از موارد داوری در قراردادها، داور اجباری است. داور اجباری همان نقش داور معمولی را در قرارداد دارد با این تفاوت که این داور با توافق طرفین انتخاب نمی‌شود. در مواقعی که دادگاه لازم بداند، طرفین قرارداد را به داوری باصلاحیت ارجاع می‌دهد. در این موارد عدم پذیرش این داور برای طرفین امکان‌پذیر نبوده و حکم داور اجباری انتخاب شده برای هر دو طرف لازم‌الاجرا خواهد بود.

شروط لازم برای داور در قرارداد

متأسفانه انتخاب داور برای قراردادها نیز در هنگام تنظیم و بررسی آنها مانند سایر بندهای مندرج سرسری گرفته شده و طرفین معمولاً اهتمام خاصی روی این بند ندارند. هرچند هرکسی را نمی‌توان به‌عنوان داور انتخاب کرد اما کسی هم که انتخاب می‌شود باید فردی آگاه باشد. انتخاب داور در قراردادهای حقوقی امروزی بیشتر از اینکه برای حل اختلاف و ختم به خیر شده اختلافات صورت پذیرد، یک انتخاب کاملاً اشتباه بوده و حتی در بسیاری از موارد دعواها و اختلافات دیگری را نیز رقم می‌زند.

در این مواقع است که استفاده از خدمات مشاوره حقوقی می‌تواند به‌عنوان راه نجاتی برای طرفین قرارداد باشد. خیلی‌ها اصلاً توجه چندانی به این موضوع نداشته  و به خیال اینکه هزینه کردن برای مشاوره حقوقی قبل از تنظیم قرارداد هزینه‌ای اضافی است، از دریافت چنین خدماتی سر باز می‌زنند. جالب است بدانید که همین افراد بعد از برخورد با اولین اختلاف حاضر هزینه‌های 10 برابری را برای جبران خسارت و جلوگیری از زیان واردشده پرداخت نمایند.

چه کسانی را نمی‌توان به‌عنوان داور قرارداد تعیین کرد؟

انتخاب داور دارای چالش‌های بسیار زیادی است. به شرطهای لازم برای تعیین داور در قراردادها اشاره کردیم، اما در بسیاری از موارد حتی با وجود این شرایط هم نباید تن به انتخاب هر داوری داد. شما باید به‌عنوان یک کاربر مطلع به دنبال داوری باشید که از نظر اطلاعات حقوقی و تجربه در شرایطی باشد که توانایی قضاوت درباره قرارداد شما را داشته باشد.

در خیلی از موارد رواج پیدا کرده که فردی از اطرافیان در هنگام بستن قرارداد مخصوصاً در بنگاه‌های معاملاتی به عنوان داور قرارداد تعیین می‌شود. حتی اگر این افراد از نظر شرایط هم صلاحیت لازم برای قرار گرفتن در مقام قضاوت را داشته باشند، بازهم نمی‌توانند گزینه مناسبی برای این منظور باشند. استفاده از خدمات مشاوره حقوقی قرارداد می‌تواند راهکاری مطمئن‌تر برای شما به دنبال داشته باشد. البته انتخاب داور نیاز به بررسی صلاحیت‌هایی هم در وی دارد. به‌طورکلی بایستی قبل از انتخاب داور شرایط زیر را در وی بررسی نمایید:

• شرایط بررسی صلاحیت داور در قراردادهای حقوقی در ماده 469 قانونی آیین دادرسی مدنی شرح داده شده است. ازاین‌رو بایستی به مفاد این ماده قانونی در هنگام انتخاب داور دقت شود.
• افراد زیر 25 سال نمی‌توانند به‌عنوان داور در قراردادهای حقوقی انتخاب شوند.
• افراد ذی‌نفع در قرارداد و یا کسانی که با یکی از طرفین آن نسبت‌های قوم‌وخویشی داشته باشند، از صلاحیت لازم برای داوری در چنین قراردادهایی برخوردار نیستند.
• کسانی که به نحوی خود و یا همسرشان ارتباطی با هر یک از طرفین قرارداد داشته و حتی وارث وی باشند یا وکیل و کفیل وی باشند یا حتی با خود طرفین قرارداد و یا اقوام درجه یک تا سه آنها دعوای کیفری داشته باشند نیز از صلاحیت لازم برای داوری در چنین قراردادهایی محروم خواهند بود.
• همچنین انتخاب داور از بین کسانی که صلاحیت قانونی برای این کار را نداشته باشند نیز امکان‌پذیر نیست. افرادی که از نظر عقلی با مشکلاتی روبرو هستند و یا کسانی که از طرف دادگاه از داوری یا دادرسی منع شده‌اند در این گروه از افراد قرار می‌گیرند.

کاربران باید دقت داشته باشند که استفاده از چنین اشخاصی برای داوری در پرونده‌های حقوقی باطل است. ازاین‌رو قبل از این انتخاب لازم است تا مراتب را در جلسه مشاوره حقوقی قرارداد مطرح کرده و انتخاب درستی در این زمینه داشته باشند.

آسیب‌های تعیین داور بدون صلاحیت و بی‌اطلاع

با وجود اینکه افرادی که دارای صلاحیت لازم برای داوری در قراردادهای حقوقی هستند را با هم مرور کردیم، اما بازهم چالش انتخاب داور در چنین قراردادهایی به جای خود باقی است. با شناخت اهداف انتخاب داور به‌راحتی می‌توان افرادی که صلاحیت ندارند را حذف نمود. طرفین باید به دنبال راه‌ها و معیارهایی برای انتخاب داور اصلح میان خود باشد. در مشاوره حقوقی قرارداد شما با ترفندهایی آشنا خواهید شد که می‌توانید از این طریق نسبت به انتخاب داور اصلح اقدام نمایید. انتخاب داوری که صرفاً مشمول هیچ‌کدام از موارد مندرج در بند قبلی نبوده و از طرفی شناخت کافی نسبت به مفاد پرونده حقوقی شما را نداشته باشد، نمی‌تواند گزینه مناسبی لقب بگیرد. در چنین مواقعی حتی ممکن است اختلافات بالاتر رفته و حتی هزینه‌های طرفین نیز اضافه‌تر شود.

ضرورت اجرای رأی داوری در قرارداد

رأی داور برای قانون ملاک قضاوت پرونده بوده و هر دو طرف قرارداد موظف به اجرای آن هستند و حتی اجرای این رأی نیازی به ابلاغیه هم ندارد و به محض اعلام طرفین بایستی از آن تبعیت  کرده و نسبت به طرف مقابل ادای دین نمایند. اما درصورتی‌که یکی از طرفین به هر دلیل از اجرای رأی داور سر باز زند، طرف دیگر می‌تواند با شکایت از دادگاه رسیدگی‌کننده برای رأی داور برگه اجرائیه دریافت نموده و از این طریق وی را ملزم به اجرای رأی نماید.

امکان اعتراض به رأی داور در قرارداد

دقیقاً مانند رأی دادگاه امکان اعتراض به رأی داور نیز برای طرفین قرارداد وجود دارد و هر یک زا آنها می‌توانند ظرف 20 روز با مراجعه به دادگاه نسبت به حکم داور اعتراض نمایند. البته در این مواقع استفاده از خدمات مشاوره حقوقی قرارداد برای طرف معترض لازم است. زیرا عدم استفاده از چنین خدماتی ممکن است تنها منتج به صرف هزینه‌های بیشتر و بی‌نتیجه برای وی شده و هیچ سودی هم به حال وی نداشته باشد. زیرا درصورتی‌که داور صلاحیت و شرایط لازم برای داوری را داشته و از مسائل حقوقی مربوط به آن نیز مطلع باشد، احتمال اینکه دادگاه رأی وی را تائید نماید، زیاد است.

موارد ابطال و توقف رأی داوری در قراردادها

شرایطی هم وجود دارد که در صورت وقوع آنها ممکن است رأی اعلام‌شده از سوی داور موردقبول دادگاه قرار نگرفته و به‌نوعی بعد از اعتراض هرکدام از طرفین باطل اعلام شود. از این موارد را نیز می‌توانید در مشاوره حقوقی قرارداد در همان زمان تنظیم قرارداد مطلع شده و با اطلاعات کافی نسبت به تعیین داور اقدام نمایید. مهم‌ترین مواردی که منجر به ابطال رأی داور می‌شوند عبارت‌اند از:

• مواقعی که داور انتخاب‌شده صلاحیت‌های مندرج در بندهای قبلی را نداشته باشد.
• در مواقعی که داور اختیار لازم برای صدور رأی را در پرونده مذکور نداشته باشد.
• رأی اعلام‌شده از سوی داور با برخی موارد قانونی مغایرت داشته باشد.
• درصورتی‌که داور برای مواردی خارج از توافقات طرفین در قرارداد داوری کرده باشد.
• اگر رأی داور بعد از انقضای زمان داوری اعلام شود.
• در مواردی که رأی داور حکم به ابطال یک سند و یا مدرک قانونی و موردپذیرش قانون داده باشد.

موارد عزل داور در قراردادهای حقوقی

همچنین تحت شرایطی امکان عزل داور در پرونده‌های حقوقی نیز از طریق طرفین قرارداد وجود دارد. در درجه اول و اولین شرط برای عزل داور، راضی بودن و توافق طرفین قرارداد است. همچنین درصورتی‌که یکی از طرفین قرارداد فوت نموده و یا ورشکسته شود و یا موضوع مورد معامله رد قرارداد از بین رفته باشد، طرفین می‌توانند برای عزل داور در قراردادهای حقوقی اقدام نمایند.

چند نکته مهم درباره داوری در قراردادها

کاربران باید در نظر داشته باشند که:

• در صورت انتخاب داور در قرارداد و مشروعیت داشتن داور، مرجع ذیصلاح برای حل اختلاف و داوری خود داور بوده و دادگاه هم پرونده را به داور ارجاع داده و از صدور حکم برای آن امتناع خواهد کرد. ازاین‌رو انتخاب داور را باید چالشی مهم در قراردادهای حقوقی بدانند.
• در صورت عدم توافق طرفین برای انتخاب داور قانون این اجازه را به هر یک از طرفین می‌دهد تا یک داور از سوی خود از طریق اظهارنامه معرفی نمایند و یک داور را نیز با توافق انتخاب نمایند.
• بعد از گنجاندن شرط داوری در قرارداد البته بعد از استفاده از خدمات مشاوره حقوقی قرارداد، بهتر است از داور به‌صورت کتبی قبولی وی را نیز برای این مورد اخذ نمایند.

در آخر باید بدانید

در آخر باید بدانید که تمام موارد حقوقی موبه‌مو برای داشتن خیال راحت برای کاربران است. ازاین‌رو در صورت عدم توجه به این نکات در درجه اول این خود شما هستید که تاوان خواهید داد. استفاده از خدمات مشاوره حقوقی قرارداد را برای چنین بندهای پر چالشی حتماً جدی بگیرید و بدون استفاده از این خدمات اقدام به تنظیم و عقد قراردادهای حقوقی نفرمایید.

ما را در اینستاگرام دنبال کنید

درصورتی‌که بازهم درباره داوری در قراردادها با چالش جدیدی روبرو بودید که در این مقاله درج نشده بود، هم می‌توانید از سایر مقالات مجله حقوقی لامینگو برای کسب اطلاعات بیشتر استفاده کنید و هم با درج نظر خود در بخش نظرات در انتهای همین مقاله، نظر کارشناس مربوطه را جویا شوید. البته امکان استفاده از خدمات مشاوره حقوقی هم برای شما عزیزان فراهم شده است.