شرط وجه عدم التزام در قراردادها به چه معناست؟
کسانی که با قراردادها سرو کار دارند احتمالاً اصطلاح ” شرط وجه التزام در قرارداد را شنیده اند شرط وجه التزام شرطی است که موجب آن دو طرف، میزان خسارتی را که در صورت عدم اجرای قرارداد به طور مقطوع باید پرداخته شود را در قرارداد ذکر می کنند. فایده مهم این شروط، معاف کردن متعهدله از اثبات ورود خسارت و میزان آن است؛ زیرا برای اجرای شرط و گرفتن وجه التزام کافی است که ثابت شود تعهد اجرا نشده است، در صورتی که اگر این شرط در قرارداد قید نمی شد مدعی خسارت باید ورود آن و رابطه علیت میان عدم انجام تعهد و زیان به بار آمده را نیز ثابت می کرد.
در واقع، مقصود از شرط وجه التزام آن است که ضمن معامله شرط شده باشد که در صورت تخلف، متخلف مبلغی را به عنوان خسارت تأدیه نماید. به عنوان مثال در قرارداد پیمانکاری اگر پیمانکار در تکمیل و تحویل پروژه بر مبنای تاریخ توافق شده تخلف نماید باید به ازای هر روز تاخیر مبلغ معینی به کارفرما پرداخت نماید. در مورد شرط وجه التزام در مبحثی دیگر از صفخه لامینگو بحث شده است.
اما شرط دیگری که با وجود مشابهت‌های زیاد با شرط وجه التزام تفاوت های عمده ایی دارد “شرط وجه عدم التزام “است شرطی که در قراردادها حق خروج از قرارداد برای طرفین یا یکی از آنها با تعیین مبلغی برای پرداخت، پیش بینی می گردد.
به عنوان مثال، اگر فروشنده ملکی، مقداری از قیمت ملک را دریافت نماید و طرفین چنین مقرر نمایند که اگر مشتری از پرداخت مابقی قیمت خودداری نماید یا فروشنده حاضر به انتقال رسمی ملک مورد معامله نشود در مدت معین، حق خروج از قرارداد برای آنها به شرط پرداخت مبلغ معین محفوظ باشد.
تفاوت شرط وجه التزام و شرط وجه عدم التزام
- برای اینکه متعهدله بتواند وجه التزام را مطالبه نماید ،متعهد باید مرتکب تخلف از مفاد قرارداد شده باشد در حالیکه برای اینکه شرط وجه عدم التزام جاری گردد نیازی به تخلف از مفاد قرارداد از جانب متعهد وجود ندارد. بلکه اعمال یک حق قراردادی است که موضوع آن خروج از قرارداد با شرایط معین است.
- با وجود شرط وجه التزام در قرارداد ، امکان اجبار ناقض قرارداد به اجرای تعهد اصلی است؛ در حالی که در شرط وجه عدم التزام امکان اجبار شخصی که به استناد شرط وجه عدم التزام از قرارداد خارج می شود ، به اجرای تعهد ممکن نیست.
- در پرداخت وجه عدم التزام که متضمن حق خروج می باشد، قصد طرفین به هیچ وجه تضمین اجرای تعهد نیست؛ در حالی که در بسیاری از قراردادها، شرط وجه التزام چنین خصوصیتی دارد و تضمین کننده اجرای تعهد اصلی است.
- امکان مطالبه توأم تعهد اصلی و شرط وجه التزامی که برای تأخیر در اجرای آن مقرر شده است وجود دارد؛ در حالی که شرط وجه عدم التزام متضمن حق خروج ، چنین خصوصیتی ندارد.
نکات مهم برای ذکر شرط عدم التزام در قرارداد
اگر بخواهید از این در قرارداد بهره ببرید باید به نکات زیر توجه بفرمایید:
ذکر مدت برای شرط
برای اینکه این شرط معتبر باشد باید برای آن مدت معینی قید شود.(مثلا ظرف 3 ماه از قرارداد یا ظرف دوره قرارداد) چنانچه شرط مدت وجود نداشته باشد، مستنبط از ماده ۴۰۱ قانون مدنی، شرط باطل است و قرارداد را نیز باطل می کند.
پرداخت مبلغ معین قبل از خروج
برای اینکه شخصی بتواند به استناد این شرط از قرارداد خارج شود باید مبلغ تعیین شده در قرارداد را پیش از فسخ قرارداد کاملا پرداخت نماید و حتی پرداخت بخشی از آن نیز کفایت نمی کند (مگر با رضایت متعهدله).
نمونه شرط وجه عدم التزام در قرارداد
طرف اول/ طرفین قرارداد مجاز است ظرف مدت……………….. با پرداخت مبلغ ……………… در وجه طرف دوم/طرف دیگر قرارداد، از قرارداد خارج شود.
برای مطالعه سایر مطالب حقوقی ما به لامینگو بلاگ مراجعه بفرمایید.
.svg)
دیدگاه شما