قرارداد اجاره خودرو باری

این قرارداد چه کمکی به شما می‌کند؟ 

خودروهای باری، بر خلاف خودروهای سواری وسیله‌ای ضروری محسوب نمی‌شوند که هر فردی بخواهد اقدام به تهیه این نوع از خودروها به‌صورت شخصی نماید. اما ممکن است هر فردی در مواردی خاص به منظور انجام برخی جابجایی‌ها نیاز به خودرو باری پیدا کند. در چنین مواردی، فرد می‌تواند اقدام به اجاره خودرو باری برای مدت معینی نماید. 
در نتیجه انعقاد قرارداد اجاره خودرو باری بین مالک خودرو و شخصی که نیاز به استفاده از خودرو باری پیدا نموده است، در وهله اول نیاز فرد به استفاده از خودرو باری مرتفع خواهد شد. سپس، مالک خودرو باری نیز در مقابل اجاره اتوموبیل خود، اجاره‌بها دریافت نموده و از این طریق منتفع خواهد شد. 

انواع قرارداد اجاره خودرو باری

قراردادهای اجاره خودرو باری بر حسب اینکه موجر، اقدام به اجاره خودرو با راننده نموده باشد یا بدون راننده، به دو نوع به شرح زیر تقسیم می‌گردد: 

۱. قرارداد اجاره خودرو باری بدون راننده

در بسیاری از مواقع که مستأجر توانایی رانندگی با خودرو باری را داشته باشد، قرارداد را به‌صورت اجاره خودرو باری بدون راننده تنظیم می‌نماید. در چنین مواردی، ضروری است که مستأجر سعی نماید تا از این خودرو به‌نحو احسن استفاده نموده و خسارتی به اتومبیل وارد ننماید. همچنین، بایستی مورد استفاده از اتوموبیل را نیز برای مالک خودرو شرح داده تا وی در جریان طریقه استفاده از خودرو باری قرار گیرد. 

۲. قرارداد اجاره خودرو باری با راننده

تنظیم قرارداد اجاره خودور باری با راننده موجب می‌گردد تا موجر در استفاده از خودرو باری اطمینان خاطر بیشتری داشته باشد. چرا که راننده خودرو باری، یا مالک خودرو بوده و یا از طرف مالک خودرو استخدام شده است. بنابراین، در صورت ورود خسارت به اتوموبیل، مسئولیتی متوجه مستأجر نخواهد بود. در این نوع از قرارداد اجاره خودرو باری، مشخصات راننده بایستی در قرارداد درج شود. حق‌الزحمه راننده نیز به مبلغ اجاره‌بها اضافه شده و مبلغ قرارداد با در نظر گرفتن حق‌الزحمه راننده محاسبه خواهد شد. 

مشخصات و مندرجات مربوط به قرارداد اجاره خودرو باری

با توجه به اهمیت و کاربردی که این قرارداد در زندگی روزمره افراد دارد، هنگام تنظیم این قرارداد بایستی توجه داشت که مشخصات و مندرجات ذیل به دقت در قرارداد درج گردند. 

۱. مشخصات طرفین قرارداد

در تنظیم هر قراردادی، از جمله قرارداد اجاره خودرو باری در ابتدا بایستی مشخصات طرفین قرارداد درج گردد. در این قرارداد، مالک خودرو باری موجر و طرف مقابل مستأجر محسوب می‌شود. موجر و مستأجر این قرارداد اعم از شخص حقیقی و حقوقی خواهد بود. 

۲. مورد اجاره

در این قرارداد، خودرو یا خودروهای باری، مورد اجاره محسوب می‌گردند. به همین علت، بایستی مشخصات هر یک از خودروها از جمله نوع، رنگ، مدل ماشین و غیره به تفکیک در قرارداد درج گردد. 

۳. مدت قرارداد

به موجب ماده ۴۶۸ قانون مدنی، قراردادهای اجاره اشیا باید دارای مدت معین باشند، در غیر این صورت باطل خواهند بود. در قرارداد اجاره خودرو باری نیز بایستی مدت زمانی که منافع خودرو باری در اختیار شخص مستأجر خواهد بود پیش از امضای قرارداد، مورد توافق شخص موجر و مستأجر واقع گردیده و پس از آن در قرارداد درج شود. در غیر این صورت، قرارداد اجاره‌ای که بدون مدت‌زمان باشد مطابق قانون مدنی باطل شمرده خواهد شد و در نتیجه قرارداد صحیح و قابل استناد نخواهد بود. 

۴. مبلغ قرارداد و نحوه پرداخت

همانطور که پیش‌تر اشاره شد، مبلغ قرارداد اجاره خودرو باری با توجه به تنظیم این قرارداد به‌صورت بدون راننده یا با راننده تعیین خواهد شد. در ادامه نحوه پرداخت این مبلغ نیز بایستی با توافق موجر و مستأجر تعیین شده و در قرارداد درج گردد. 

۵. تضمین حسن انجام کار

با پایان مدت قرارداد اجاره، مستأجر موظف است خودرو را به‌صورت اول به موجر تحویل دهد. چنانچه در این مدت خسارتی به اتوموبیل وارد شده باشد، مستأجر مسئول خواهد بود. به همین علت، به منظور جبران خسارات احتمالی، به هنگام تنظیم قرارداد مبلغی تحت عنوان تضمین حسن انجام کار از مستأجر اخذ شده و با پایان مدت قرارداد به او مسترد خواهد شد. 

۶. فسخ قرارداد

در تنظیم هر قراردادی، تعیین تکلیف در خصوص موارد فسخ قرارداد الزامی است. طرفین می‌توانند تعیین نمایند که در صورت‌عدم اجرای تعهدات و شرایط مندرج در قرارداد از سوی هر یک از طرفین، طرف مقابل حق فسخ قرارداد را خواهد داشت. 

۷. بروز حوادث غیرمترقبه (فورس ماژور) 

بروز برخی حوادث خاص مانند سیل، زلزله و غیره مانع اجرای قرارداد اجاره خودرو باری خواهد شد. در نتیجه، ضروری است تا طرفین در قرارداد خود در این خصوص تعیین تکلیف نمایند که با بروز هر یک از این حوادث، قرارداد به حالت تعلیق درآمده و پس از برطرف شدن این موضوع، قرارداد ادامه خواهد یافت. 

۸. حل و فصل اختلافات

در اجرای قرارداد ممکن است اختلافاتی میان موجر و مستأجر بروز یابد. به همین علت، بایستی‌بندی از این قرارداد به موضوع حل و فصل اختلافات اختصاص یافته و مرجع صالح به رسیدگی به این اختلافات را تعیین نمود. 

۹. تعداد نُسَخ قرارداد

معمولاً قرارداد به تعداد طرفین تنظیم می‌گردد. هر یک از نسخ قرارداد از اعتبار یکسان برخوردار خواهد بود. اما ضروری است که در قرارداد درباره تعداد نسخ و اعتبار هر یک از آن‌ها تصریح شود. 

سؤالات متداول

1. کدام قانون بر قرارداد اجاره خودرو باری حاکم است؟ 

اصلی‌ترین قانون حاکم بر انواع قراردادهای اجاره، قانون مدنی است. با توجه به ماده ۴۶۶ قانون مدنی، اجاره به معنای تملیک منافع مورد اجاره توسط شخص مستأجر است که در اینجا خودرو باری مورد اجاره محسوب می‌گردد. به‌عبارت‌دیگر، تملیک منافع به این معنی است که شخص مستأجر در طول مدت قرارداد اجاره از کلیه امکانات خودرو باری استفاده خواهد نمود و در ازای آن به شخص موجر که عموماً مالک خودرو باری است مبلغی را تحت عنوان اجاره‌بها پرداخت خواهد نمود. 

۲. آیا به هنگام تنظیم قرارداد اجاره خودور باری، ضروری است که موجر مالک عین خودرو باشد؟ 

مالکیت نسبت به یک شی‌ء به دو دسته مالکیت بر عین آن شیء و مالکیت بر منافع آن شیء تقسیم می‌شود. در رابطه با اجاره یک شیء که در اینجا خودرو باری است نیازی نیست که شخص موجر حتماً مالک عین مستاجره باشد، بلکه تنها اگر مالک منافع آن باشد نیز می‌تواند خودرو را به اجاره شخص دیگری در آورد. ماده ۴۷۳ قانون مدنی نیز تصریح نموده است که لازم نیست موجر مالک عین مستاجره باشد، اما باید مالک منافع آن باشد. 

۳. با انعقاد قرارداد اجاره، هزینه‌های خودرو در طول مدت قرارداد بر عهده چه کسی خواهد بود؟ 

هر هزینه‌ای که در طول مدت اجاره حاصل می‌آید، ماننده عوارض خودرو، تخلفات رانندگی و غیره به عهده مستأجر خواهد بود.