برای تغییر نام و نام خانوادگی چه مراحلی را باید طی کنید؟

تغییر نام و نام خانوادگی یک انتخاب مهم در زندگی انسان است. اهمیت نام مناسب بر هیچ کس پوشیده نیست. انسان‌ها هر روز بارها و بارها نام خود را از زبان دیگران می‌شنوند و احتمالاً نام هر فرد، پرتکرارترین کلمه‌ای است که او در طول زندگی می‌شنود. شاید به همین دلیل است که در دین اسلام و همچنین فرهنگ ایرانی از دیرباز بر انتخاب نام نیکو تأکید شده‌است. اما از آن جایی که تعیین نام در هنگام تولد و خارج از اختیار افراد روی می‌دهد، ممکن است برخی نام‌ها برای صاحبانشان دوست داشتنی نباشد. اگر شما هم قصد دارید نسبت به تغییر نام و نام خانوادگی خود اقدام کنید و یا نیاز به مشاوره حقوقی تغییر نام و نام خانوادگی دارید، مطالعه این مقاله را از دست ندهید.

آیا همه افراد مجاز به تغییر نام و نام خانوادگی خود هستند؟

نام و نام خانوادگی جزء وضعیت مدنی اشخاص است و باید دوام داشته باشد. مطابق قانون، شناسنامه سند هویتی افراد است و هر گونه اعمال تغییر در آن بدون طی کردن روند قانونی، مجاز نمی‌باشد. با این حال قانون اجازه می‌دهد هر فردی که از نام یا نام خانوادگی خود رضایت ندارد، با مراجعه به مرجع ذیصلاح، نسبت به تغییر آن اقدام نماید و از آن جا که این فرصت تنها یکبار به افراد داده می‌شود، توصیه می‌گردد در انتخاب نام و نام خانوادگی جدید، بسیار دقت شود.

برای تغییر نام و نام خانوادگی کدام مرجع ذیصلاح است؟

تا چند سال قبل، افراد برای تغییر نام و نام خانوادگی باید به دادگاه مراجعه می‌کردند. اما اخیراً دیوان عدالت اداری، اداره ثبت احوال را مسئول این امر نموده و این فرآیند تا حد زیادی تسهیل شده‌است.

آیا می‌توان هر نام یا نام خانوادگی را برای جایگزینی انتخاب نمود؟

از لحاظ قانون ثبت احوال، برخی نام‌ها ممنوع یا مستهجن است. این اسامی در شورایعالی ثبت احوال تعیین می‌شود و انتخاب این نام‌ها ممکن نیست. نام‌هایی مثل عبدالعزی، گرگ، اکرم برای افراد ذکور و… همچنین در مورد انتخاب نام خانوادگی باید حقّ تقدم رعایت شود. برای روشن شدن قضیه، فرض کنید شما تصمیم به تغییر نام خانوادگی خود دارید؛ هنگام مراجعه به اداره ثبت احوال، متوجه می‌شوید نام خانوادگی انتخابی شما قبلاً برای فرد دیگری در دفاتر مخصوص نام خانوادگی ثبت شده‌است. در این صورت اگر بتوانید رضایت فردی که حقّ تقدم دارد به دست آورید و یا اینکه در صورت فوت او، رضایت تمام وراث را کسب کنید، ثبت احوال با درخواست شما موافقت می‌نماید. در مورد انتخاب نام خانوادگی زوج برای زوجه، رعایت حقّ تقدم لازم نیست.

چه افرادی می‌توانند به اداره ثبت احوال درخواست دهند؟

هر یک از افراد زیر که دارای نام و نام خانوادگی قابل تغییر بر اساس قانون ثبت احوال باشند، می‌توانند به این اداره مراجعه نموده و فرم درخواست مورد نظر را ارائه دهند:

1.‌ اشخاص 18 سال به بالا

2.‌ اشخاص کمتر از 18 سال دارای حکم رشد

3.‌ پدر یا جد پدری با ارائه شناسنامه خود جهت فرزندان کمتر از 18 سال

4.‌ قیّم یا وصی برای اطفال تحت سرپرستی خود با ارائه مدارک مستند که سمت او احراز شده باشد.
‌

نام‌ها و نام‌های خانوادگی قابل تغییر مطابق قانون ثبت احوال را اینجا ملاحظه نمائید.

به طور کلی چه مراحلی برای تغییر نام و نام خانوادگی باید طی شود؟

برای این کار می‌توان به دو روش اقدام نمود:

روش اول:

مراجعه به اداره ثبت احوال در مورد اسامی که در قانون پیش‌بینی شده‌است.

1.‌ شما باید با در دست داشتن اصل شناسنامه و دو برگ تصویر آن به اداره ثبت احوال مراجعه نمائید.

2.‌ بعد از تکمیل فرم درخواست مورد نظر، طبق تعرفه جاری هزینه بررسی درخواست را پرداخت کنید.

3.‌ هیأت حل اختلاف ثبت احوال پس از بررسی درخواست شما، در صورتی که آن را مغایر قانون ثبت احوال تشخیص ندهد، با صدور شناسنامه جدید موافقت می‌نماید.

4.‌ در این روش در مدت کوتاهی و با حداکثر دوبار مراجعه حضوری، تغییر نام به سهولت انجام می‌شود.

5.‌ اگر رأی صادره در هیأت حل اختلاف ثبت احوال بر علیه خواسته شما باشد، جای نگرانی نیست. شما هنوز فرصت دارید ظرف مدت ده روز از تاریخ ابلاغ، نسبت به این رأی در دادگاه اعتراض نمائید.
‌‌‌

روش دوم:

مراجعه به دادگاه در مورد اسامی که صریحاً در قانون به آن‌ها اشاره نشده‌است.

1.‌ در این روش، دادخواست تغییر نام و نام خانوادگی را در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، تنظیم می‌نمائید.

2.‌ خواهان فرد متقاضی تغییر نام و خوانده اداره ثبت احوال محل صدور شناسنامه می‌باشد.

3.‌ به همراه دادخواست که حاوی دلایل شما برای تغییر نام است، مدارک (شناسنامه و کارت ملی) و استشهادیه را پیوست نمائید.

4.‌ حداقل دو نفر شاهد باید این استشهادیه را امضا کرده باشند، هر چند تعداد بیشتر امضا‌کنندگان بر قوت استشهادیه می‌افزاید.

5.‌ تاریخ جلسه رسیدگی دادگاه از طریق پیامک اعلام می‌شود.

6.‌ در روز دادگاه، قاضی توضیحات شما پیرامون علت تمایل به تغییر نام و نام خانوادگی را می‌شنود.

7.‌ بنا به تشخیص قاضی، در اولین جلسه رسیدگی یا جلسه بعد از آن، شهود امضا‌کننده استشهادیه برای ادای شهادت حاضر می‌شوند.

8.‌ در جلسه دادگاه، نماینده قانونی اداره ثبت احوال (خوانده) در دادگاه حاضر است. وی طی لایحه‌ای مخالفت خود را با تقاضای خواهان ابراز می‌کند.

9.‌ خواهان (متقاضی تغییر نام) باید بتواند از دادخواست خود دفاع کند.

10.‌‌ پس از رسیدگی، رأی بدوی (اولیه) دادگاه صادر می‌شود. در صورت پیروزی شما در دادگاه، می‌توانید گواهی قطعیت دادنامه را از دادگاه دریافت و به اداره ثبت احوال ارائه ‌نمائید.

11.‌ اگر رأی به نفع شما نبود می‌توانید ظرف مدت بیست روز از تاریخ صدور رأی، برای رسیدگی مجدد تقاضای تجدیدنظر نمائید.

12.‌ رأی دادگاه تجدید‌نظر، قطعی بوده و لازم الاجراست.
‌‌

فرآیند تغییر نام و نام خانوادگی از طریق مراجعه به دادگاه چه مدت طول می‌کشد؟

دادگاه بدوی معمولاً بین یک تا سه ماه طول می‌کشد. بعد از ارائه گواهی قطعیت دادنامه به اداره ثبت احوال، ظرف مدت یک تا دو هفته شناسنامه جدید صادر می‌شود. در صورت درخواست تجدید‌نظر، حدود یک تا دو ماه فرآیند تجدید‌نظرخواهی به طول می‌انجامد.

آیا برای این کار نیاز به مشاوره حقوقی و استخدام وکیل تغییر نام است؟

همانطور که تا کنون ملاحظه فرمودید، اگر نام یا نام خانوادگی منتخب شما جزء موارد مطرح شده از سوی اداره ثبت احوال نباشد، احتمال مخالفت هیأت حل اختلاف با درخواست شما وجود دارد. در این صورت شما ناگزیر از ثبت دادخواست در دادگاه می‌باشید. از آنجا که فرآیند پیش‌رو یک فرآیند حقوقی است، دریافت مشاوره حقوقی تغییر نام و نام خانوادگی کمک بزرگی به شما خواهد کرد.

همچنین فایده استخدام وکیل تغییر نام، تسهیل روند کار است. زیرا وکیل می‌تواند به جای شما در دادگاه دادخواست بدهد و مدارک مربوطه را ارائه نماید. به علاوه از آنجا که خواهان (شما) نیاز به دفاع از دادخواست خود در مقابل وکیل خوانده (اداره ثبت احوال) و قاضی دارد، حضور یک فرد حقوقدان و آشنا به محیط دادگاه، آرامش خاطر شما را به همراه خواهد داشت و احتمال موفقیت را بسیار بالا می‌برد. همچنین باید به خاطر داشت که برای تغییر نام بیش از یک مرتبه امکان اقدام قضایی وجود ندارد و در صورت رد دادخواست خواهان، امکان تغییر نام به نام دلخواه وجود نخواهد داشت. بنابراین استخدام وکیل تغییر نام، مطمئن‌ترین راه برای پیروزی است. پیشنهاد ما برای شما، دریافت مشاوره حقوقی تغییر نام و نام خانوادگی از تیم متخصص لامینگو است.
‌‌

دریافت مشاوره حقوقی

برخی سوالات متداول

آیا تغییر نام مذهبی امکان‌پذیر است؟

اداره ثبت احوال مقرراتی برای تغییر نام مذهبی قائل شده‌است. در مورد تغییر اسامی مذهبی شرط «فراوانی بیشتر نام انتخابی» لحاظ شده‌است. بدین معنا که باید نامی که فرد انتخاب می‌کند از نام اول او فراوانی بیشتری داشته باشد. مثلاً می‌توان نام نقی را به علی و یا نام رقیه را به زهرا تغییر داد. البته برای تغییر نام مذهبی به نام مذهبی با فراوانی کمتر و یا نام غیرمذهبی، می‌توان نسبت به ثبت دادخواست در دادگاه اقدام نمود که بسته به مهارت فرد خواهان در اقناع قاضی، امکان صدور رأی موافق در دادگاه وجود دارد.
‌

آیا می‌توان بدون تغییر نام خانوادگی پدر، نام خانوادگی فرزند را تغییر داد؟

از آنجا که نام خانوادگی فرزند همان نام خانوادگی پدر می‌باشد، پدر باید ابتدا نسبت به تغییر نام خانوادگی خود اقدام نماید و سپس برای تغییر نام خانوادگی فرزندان زیر 18 سال خود درخواست دهد. بعد از تغییر نام خانوادگی پدر، فرزندان بالای 18 سال نیز می‌توانند با اخذ اجازه‌نامه از پدر، نام خانوادگی خود را به نام خانوادگی جدید پدر تغییر دهند.
‌

آیا می‌توان نام خانوادگی را به نام خانوادگی مادر تغییر داد؟

فرزندان بالای 18 سال می‌توانند با ارائه شناسنامه خود و مادر در اداره ثبت احوال، نسبت به تغییر نام خانوادگی به نام خانوادگی مادر درخواست دهند. در این مورد باید رضایت جدّ یا پدر مادر اخذ شود.
‌

آیا تغییر نامخانوادگی باعث ایجاد مشکل در بهره‌مندی از ارث می‌شود؟

هنگام صدور شناسنامه جدید، در قسمت توضیحات به مسأله تغییر نام اشاره می‌شود. بنابراین به دلیل متفاوت بودن نام خانوادگی جدید یک شخص با نام خانوادگی پدرش، وی از ارث محروم نمی‌شود. زیرا رابطه نَسبی با مرحوم که شرط ارث‌بری است، به قوت خود باقی می‌باشد.
‌

بعد از صدور شناسنامه جدید تکلیف سایر مدارک شناسایی چیست؟

با در دست داشتن شناسنامه جدید که در آن توضیحات درباره تغییر نام و نام خانوادگی وجود دارد، می‌توان برای تمام مدارک هویتی قابل تعویض مانند کارت ملی، گذرنامه، دفترچه بیمه و مدارک بانکی، درخواست صدور مجدد داد.

سخن پایانی

نام و نام خانوادگی جزء جدانشدنی زندگی افراد است. حق هر انسانی است که از شنیدن نام خود احساس خوشایندی داشته باشد. بنابراین اگر شما جزء آن دسته از افرادی هستید که به هر دلیلی از نام یا نام خانوادگی فعلی خود راضی نیستید، قانون به شما اجازه می‌دهد برای یکبار در زندگی نام مورد علاقه‌تان را انتخاب کنید. برای اینکه این فرآیند به آسانی طی شود، پیشنهاد می‌کنیم از مشاوره حقوقی تیم حقوقی لامینگو بهره مند شوید تا علاوه بر دانستن جزئیات بیشتر، در صورت نیاز به استخدام وکیل، با بهترین وکیل تغییر نام آشنا شوید. همین امروز با لامینگو تماس بگیرید.
‌

کانال تلگرام لامینگو
‌‌

لطفاً نظرات و پرسش‌های خود را پیرامون این مطلب با ما به اشتراک بگذارید و برای یافتن پاسخ سایر پرسش‌های حقوقی خود، مطالب بلاگ لامینگو را مطالعه نمائید.