شرایط ازدواج مجدد
ازدواج مجدد مردها و چند همسری بودن آنها ریشهای دیرینه دارد و تنها مربوط به دوران بعد از اسلام نیست، چرا که قبل از ورود دین اسلام نیز این واقعه صورت گرفته است. تا قبل از انقلاب اسلامی هم ازدواج دائم و هم ازدواج موقت مرد، بدون اذن همسر اول جرم شناخته میشد و اگر مردی مبادرت به چنین عملی میکرد مورد مجازات قرار میگرفت. اما پس از انقلاب این مادهی قانونی غیر شرعی اعلام شد و مادهی جدیدی وضع گردید مبنی بر اینکه مردهای متأهل تنها برای ازدواج مجدد دائم نیازمند به اذن همسر خود میباشند و برای ازدواج موقت نیازمند به اجازهی همسر خود ندارند. و آن ازدواج هم از نظر شرع و هم از نظر قانون صحیح است.
ازدواج مجدد از نظر اسلام
خداوند متعال در آیهی سوم سوره شریفه “نساء” میفرماید: مردان میتوانند چهار همسر را با ازدواج دائم به عقد خود در بیاورند اما در ادامه میفرماید: اگر میترسید عدالت را رعایت نکنید، تنها به یک همسر اکتفا کنید.
اگرچه با استناد به این آیه از قرآن، مردها مجاز به ازدواج مجدد بدون رضایت همسر اول هستند اما خداوند این امتیاز را به شرط رعایت عدالت مردها بین همسرانشان در اختیار آنها قرار داده است. رعایت عدالت مرد بین همسرانش امری بسیار دشوار و حساس است و یک مرد باید از توان روحی و جسمی بالایی برخوردار باشد تا بتواند از پس مدیریت این امر بربیاید. از نظر بعضی از فقهای اسلام، رعایت عدالت واقعی مرد بین همسرانش غیرممکن است.
“ازدواج مجدد جرم نیست”
نکتهی حائز اهمیت این است که از نظر قانون ازدواج دائم بدون اجازهی همسر اول جرم تلقی نمیشود؛ آنچه جرم است عدم ثبت واقعهی ازدواج دائم است و مجازات عدم ثبت ازدواج دائم، جزای نقدی درجه پنج (جزای نقدی بیش از هشتاد میلیون (۸۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا یکصد و هشتاد میلیون (۱۸۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال) یا حبس تعزیری درجه هفت ( حبس از نود و یک روز تا شش ماه) است. ازین رو میتوانیم در مورد ازدواج موقت بگوییم که نه ازدواج موقت مرد بدون اجازهی همسرش جرم است و نه به ثبت نرساندن این ازدواج.
مردها در چه صورتی میتوانند بدون رضایت همسر خود، مجددا ازدواج کنند؟
اگرچه با اصلاح قانون حمایت خانواده در سال1391 ازدواج مجدد مردها حتی بدون اجازه همسر اول جرم تلقی نمیشود و طبق این اصلاحات دیگر مردها برای ازدواج مجدد نیازمند به کسب اجازه از دادگاه نیستند، اما قانون حمایت از خانواده در عمل همچنان تابع قانون مصوب سال 1353 میباشد و تنها در صورت وجود یکی از موارد زیر مردها را مجاز به ازدواج مجدد میداند:
1 – رضایت همسر اول.
2 – عدم قدرت همسر اول به ایفای وظایف زناشویی.
3 – عدم تمکین زن از شوهر.
4 – ابتلاء زن به جنون یا امراض صعبالعلاج.
5 – محکومیت زن به حبس بیش از شش ماه.
6 – ابتلاء زن به هر گونه اعتیاد مضر.
7 – ترک زندگی خانوادگی از طرف زن.
8 – عقیم بودن زن. یعنی زن توانایی فرزندآوری نداشته باشد.
9 – غایب مفقودالاثر شدن زن.
آیا زن بعد از ازدواج مجدد شوهرش میتواند بدون اذن او طلاق بگیرد؟
اگر مردی بدون اجازه و رضایت همسر اول خود دست به ازدواج مجدد بزند، چه ازدواج دائم و چه ازدواج موقت زن با اثبات ازدواج مجدد شوهرش میتواند به استناد بند ۱۲ شروط عقدنامه تقاضای طلاق کند. بند ۱۲ عقدنامه بیانگر این موضوع است که در صورتی که زوج همسر دیگری بدون رضایت زوجه اختیار کند یا به تشخیص دادگاه نسبت به همسران خود اجرای عدالت ننماید، حق طلاق به زن واگذار خواهد شد. در اینجا زن علاوه بر اینکه میتواند طلاق خود را از همسرش بگیرد، بلکه میتواند مهریهی خود را نیز دریافت کند.
اگر مرد در زمان انعقاد عقد نکاح بند ۱۲ عقدنامه را امضا نکرده باشد، دیگر این اختیار از زن ساقط است و زن تنها میتواند با اثبات عسر و حرج خود (شرایط بد زندگی بعد از ازدواج مجدد شوهرش)، به دادگاه تقاضای طلاق دهد.
دیدگاه شما