حقوق معنوی مالکیت فکری چیست؟

مالکیت فکری مربوط به دارایی‌های فکری انسان اعم از ایده‌ها، طرح‌ها و آثار فکری است که از ذهن و فکر فرد پدیدآورنده برآمده است. این دارایی‌ها نیز مانند دیگر دارایی‌های فیزیکی انسان‌ها ارزشمند هستند و باید به گونه‌ای باشند که به نام خود فرد بوده و فرد دیگری نتواند از آن‌ها استفاده کند. از این رو، حقوقی برای این نوع از مالکیت‌ در نظر گرفته شده و قانون‌هایی نیز برای آن وضع شده است، که این آثار و مالکیت‌ را موردحمایت قرار می‌دهد.

حقوق مربوط به اموال فکری، حقوقی بسیار مهم است؛ به عنوان مثال، در کشور ایران افراد خلاق و مبتکری رشد کرده‌اند که آثار ذهنی که به وجود می‌آورند می‌تواند منفعت‌های بسیار زیادی برای آن‌ها و کشور داشته باشد، از این رو باید از این افراد حمایت شده تا تشویق شوند و سهمی در رشد و پیشرفت کشور و جامعه داشته باشند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با مشاوره مالکیت فکری در ادامه این مقاله از لامینگو همراه ما باشید. حتی اگر می‌خواهید که به طور تخصصی‌تر در این زمینه اطلاعاتی به دست آورید، می‌توانید با مراجعه به وب‌سایت لامینگو با مشاوره حقوقی از کارشناسان و مشاوران این مجموعه، مشاوره مالکیت فکری دریافت کنید.

دریافت مشاوره مالکیت فکری

حقوق مالکیت فکری

حقوق مالکیت فکری با توجه به ماهیت آن به دو دستۀ حقوق مادی و حقوق معنوی تقسیم‌بندی می‌شوند. حقوق مادی بیشتر به جنبه‌های اقتصادی اثر و منفعت‌هایی که برای صاحب اثر دارد اشاره دارد که به صورت انحصاری به فرد پدیدآورنده اعطا می‌شود. همچنین فرد می‌تواند این حقوق را به فرد دیگری واگذار کند یا بفروشد، اما حقوق معنوی یک اثر تنها به پدیدآورندۀ آن اعطا می‌شود و آن فرد به هیچ‌وجه نمی‌تواند این حقوق را به فرد دیگری واگذار کرده یا آن را از خود ساقط نماید. در این مقاله که در مورد حقوق معنوی مالکیت فکری است، به طور تخصصی‌تر در این مورد بحث خواهیم کرد. تا پایان همراه ما باشید.

حقوق معنوی مالکیت فکری

حقوق معنوی مالکیت فکری جنبۀ اعتباری و غیرمادی دارد و به مالک اثر حق محافظت از مال فکری خود را می‌دهد. به عنوان مثال، فردی که نویسندۀ یک اثر است و مالکیت فکری آن را دارد، علاوه بر اینکه نام او بر روی آن اثر ثبت می‌شود، وی می‌تواند از نشر یا تحریف آن اثر جلوگیری کند، زیرا این قبیل کارها نیاز به کسب اجازه از صاحب اثر دارد. این حق دارای حالت‌های متعددی است که مهم‌ترین آن‌ها انتساب مال و اثر فکری به شخص پدیدآورنده است. یعنی اثر برای همیشه به نام فرد خواهد بود و کسی نمی‌تواند اثر را به نام خود منتشر کند.

این مطلب را بخوانید: صفر تا صد مالکیت فکری و تمام نکات آن

حقوق معنوی برخلاف حقوق مادی، محدودیت زمانی و مکانی ندارد و همان‌طور که گفته شد، غیرقابل‌انتقال به غیر است. این حقوق شامل مواردی است که در زیر بیان می‌شود:

حق انتساب

 این حق که حقی حائز اهمیت فراوان است، از زمان قدیم علی‌الخصوص در بین شاعران و نویسندگان وجود داشته است. غیرقابل‌انتقال بودن آن نیز یعنی حتی با موافقت خود پدیدآورنده نیز امکان اینکه اثر به نام فرد دیگری منتشر شود، وجود ندارد. البته مالک اثر می‌تواند آن را بدون نام منتشر کند، اما به نام فرد دیگری خیر!

حق تمامیت و حرمت اثر

 این حق یعنی اینکه پدیدآورنده می‌تواند نسبت به هر نوع اقدامی که موجب لطمه زدن به حسن شهرت او و یا ایجاد تغییر در اثر است، اعتراض کند. به عبارت دیگر، تنها خود پدیدآورندۀ اثر حق ایجاد تغییر در آن را دارد. این حق نیز روشن است که قابلیت واگذاری به غیر را ندارد.

حق تصمیم‌گیری برای انتشار اثر

این حق تنها به خود پدیدآورنده داده شده و در هیچ شرایطی فرد دیگری نمی‌تواند برای آن تصمیم بگیرد. در واقع پدید آورنده نمی‌تواند به اجبار مقام یا شخصی اثر خود را منتشر کند. حتی کسانی که از فرد پدیدآورنده طلبکار هستند نیز نمی‌توانند برای استیفای دین خود انتشار اثر و نسخۀ خطی آن را توقیف نمایند.

حقوق مالکیت‌ ادبی و هنری به گونه‌ای هستند که بین منافع فردی و منافع اجتماعی تعادل برقرار می‌کنند. بنابراین با توجه شرایط گاهی اوقات استفاده بدون اخذ اجازه از صاحب اثر، با حقوق پدیدآورنده مغایرتی ندارد. به عنوان مثال استفاده و رفتار منصفانه با اثر و استفاده آزاد از آن جزء این موارد هستند. البته این موارد در کشورهای مختلف متفاوت است. به عنوان مثال در کشور ایران در صورتی که از اثر برای مقاصد آموزشی، علمی، تربیتی و فنی در حد متعارف خود و نسخه‌برداری شخصی استفاده شود، مجاز می‌باشد.

قوانینی که در این مورد در تمام کشورها مشترک است و بهره‌برداری‌های مجاز از اثر فکری بدون اجازه پدیدآورنده را بیان می‌کند، به شرح زیر هستند:

• مقدار استفاده از اثر در حد متعارف خود باشد.
• قصد سودجویی و انتفاع از اثر وجود نداشته باشد. این مسئله برای تمام مسائل و در تمام مکان‌ها و زمان‌ها یکسان نیست و باید با توجه به عرف موردبررسی قرار بگیرد.

کانال تلگرام لامینگو

جمع‌بندی مشاوره مالکیت فکری

در این مطلب شما را با حقوق معنوی و مشاوره مالکیت فکری آشنا کردیم. چنانچه در این مورد نیاز به مشاوره مالکیت فکری دارید می‌توانید از مشاوره حقوقی لامینگو که توسط کارشناسان مجرب راهنمایی می‌شوید بهره ببرید. بدون شک مشاورین حقوقی می‌توانند راه درست را به شما نشان داده و شما را به موفقیت نزدیک‌ کنند. در بلاگ حقوقی لامینگو مطالب مفید دیگری در مورد این موضوع برای شما قرار داده‌ایم که می‌توانید متناسب با نیاز خود آن را مطالعه نمایید.