بررسی انواع چالش‌های حقوقی متاورس و آینده حقوقی این جهان دیجیتال

بسیاری از اندیشمندان در جهان و همچنین بسیاری از متخصصان آی‌تی بر این اعتقاد هستند که متاورس که به معنای فراجهان است، آینده اینترنت فعلی خواهد بود. اما باید بیان کرد که این تعریف دربرگیرنده واقعیت متاورس نبوده و متاورس مفهومی فرای آینده اینترنت در جهان است.

متاورس دنیای مجازی است که بسیار گسترده بوده و ابعاد جامع و کاملی از زندگی افراد را در بر می‌‌گیرد، به‌صورتی که می‌توان گفت تمام اعمال و رفتار و ارتباطاتی که اشخاص در درنیای واقعیت به آن مشغول و در پی آن هستند، در این دنیای مجازی نیز قابل اعمال و انجام است. در این دنیای مجازی و دیجیتال اشخاص در کنار هم خواهند بود اما نه به صورت فیزیکی، بلکه به‌صورت مجازی و از طریق آواتارهایی که هویت آن‌ها را شکل داده و معرفی می‌نماید.

و اما موضوعی که بسیاری بحث‌برانگیز است، چالش‌هایی است که زندگی و حضور در این جهان فراجهان برای اشخاص ایجاد خواهد کرد؛ یکی از بزرگترین این چالش‌ها، چالش‌های حقوقی متاورس است که گستره بزرگی از تعامالات اشخاص در متاورس را تحت پوشش دارد. در این مقاله سعی داریم برخی از پررنگ‌ترین چالش‌های حقوقی حضور در دنیای متاورس را شرح داده و به بررسی آن‌ها بپردازیم.

کانال تلگرام لامینگو

چرایی بررسی چالش‌ های حقوقی متاورس

با وجود اینکه هنوز متاورس به شکل پدیده‌ای جهان‌شمول درنیامده است، اما شرکت‌هایی مانند فیسبوک و مایکروسافت درصدد انجام و دسترسی کامل به امکانات در متاورس بوده و به همین دلیل می‌توان پیش‌بینی نمود تا چندین سال آینده، متاورس به‌صورت کامل در زندگی بشریت وارد شده و اجتناب از حضور در آن ممکن نخواهد بود.

این موضوع زمانی اهمیت بیشتری می‌یابد که اشخاص متوجه می‌شوند که امکان انجام تمام موضوعاتی که در زندگی با آن‌ها درگیر هستند فراهم بوده و علاوه بر این، امکان انجام بسیاری از کارها در این دنیای مجازی با سرعت بیشتر و انرژی کمتری ممکن خواهد بود؛ برای مثال، اشخاص می‌توانند معاملات مد نظر خود را در متاورس انجام داده بدون اینکه نیاز باشد به‌صورت فیزیکی یکدیگر را ملاقات نمایند. با توجه به این موارد، می‌توان پیش‌بینی نمود که اشخاص درصورت گسترش متاورس و ایجاد زیرساخت‌های لازم برای جهان‌شمول شدن این پدیده، از آن استقبال کرده و باید به فکر چاره‌ای جهت حل مشکلات ناشی از حضور در آن باشند.

انواع چالش های حقوقی متاورس

رفته رفته و به‌صورت تدریجی، بسیاری از معاملات وارد محیط متاورس خواهند شد؛ در این زمینه می‌توان به معاملات زمین در متاورس اشاره کرد که با استفاده از رمزارزها، هم‌اکنون نیز در جریان است. نکته قابل توجه این است که کشورها و دولت‌ها قوانینی در ارتباط با معاملات و انجام اعمال حقوقی در جهان‌های مجازی نداشته و قانونی نیز در این باره وضع نگشته است و در نتیجه، می‌توان پیش‌بینی نمود چالش حقوقی یکی از اصلی‌ترین چالش‌های ورود به متاورس است. علاوه بر این، باید خاطرنشان کرد که متاورس یک جهان به هم پیوسته و یکپارچه است که تناسبات دولت‌ها و تفاوت‌های کشورها در آن وجود نداشته و به همین دلیل اعمال حقوقی در متاورس تحت حکومت قانون هیچ کشوری نخواهد بود.

1. هویت اشخاص در متاورس به‌عنوان یکی از چالش های حقوقی متاورس

در جهان متاورس هر شخص با آواتار خود شناخته و معرفی می‌گردد؛ به این معنا که مانند سایر پلتفرم‌های اجتماعی، هر شخص برای خود پروفایلی داشته و در قالب آن پروفایل در متاورس فعالیت و به‌نوعی زندگی می‌نماید. اشخاص از طریق آواتار خود با یکدیگر ارتباطات اجتماعی برقرار کرده، خرید و فروش می‌نمایند، از خدمات موجود استفاده نموده و سایر اعمال لازم را انجام می‌دهند. اما این پروفایل‌ها هر کدام ممکن است واقعی نباشد و این یکی از بزرگترین چالش‌های حقوقی متاورس است. در دنیای واقعی زمانی که اشخاص مرتکب جرم می‌شوند، مراجع قضایی در پی یافتن و تنبیه و مجازات کردن فرد هستند و درصورتیکه شخص مجرم هویتی واقعی و فیزیکی نداشته باشد، اعمال مجازات بسیار دشوار است.

علاوه بر این، هر شخص ممکن است با اطلاعات فرد دیگری برای خود پروفایل ساخته و اقدام به فعالیت نماید و ممکن است تقلبی بودن هویت شخص هیچ‌گاه فاش نگردد و اشخاص در معامله با این فرد متحمل زیان بسیاری شوند؛ زیرا زمانی که هویت شخص دقیق نیست، نمی‌توان به انجام و اجرای تعهدات قراردادی اطمینان حاصل نمود و در نتیجه، عقد قرارداد با چنین اشخاصی و در چنین جهانی که رنگی از واقعیت ندارد، دشوار و پیچیده است.

ما را در اینستاگرام دنبال کنید

2. عدم امکان اجرای انواع مجازات در متاورس

همان‌طور که همه در جریانیم، مجازات‌ها انواع مختلف و متعددی داشته و این مجازات‌ها در کشورهای مختلف، متفاوت می‌باشد. یکی از بزرگترین و اصلی‌ترین مجازات‌ها که در سرتاسر جهان اعمال می‌گردد، مجازات حبس و ممنوعیت از حضور شخص مجرم در اجتماع است. کشورها با اجرای مجازات حبس، درصدد حذف فرد مجرم از جامعه و تضمین عدم ارتکاب به جرم مجدد توسط آن مجرم هستند؛ اما در دنیای متاورس امکان اجرای مجازات حبس و اخراج اشخاص از اجتماع وجود نخواهد داشت، زیرا افراد در این جهان به‌صورت مجازی و در قالب پروفایل خود حضور داشته و از طریق هدست‌های واقعیت مجازی وارد این جهان می‌شوند و درنهایت، شدیدترین مجازاتی که می‌توان بر این افراد اعمال نمود، مسدود نمودن پروفایل آن‌ها است که البته کاربرد و تأثیری ندارد زیرا شخصی که پروفایل وی مسدود شده است، می‌تواند با ساخت یک پروفایل دیگر در متاورس حضور یابد. به همین دلیل این موضوع به یکی از اصلی‌ترین چالش های حقوقی متاورس تبدیل گشته است.

3. چالش حقوقی حفاظت از داده‌ها و اطلاعات اشخاص

یکی دیگر از مهم‌ترین چالش های حقوقی متاورس چالش حفاظت از اطلاعات اشخاص در این جهان مجازی می‌باشد. تمام عملکردی که اشخاص در متاورس دارند، از طریق اطلاعات آن‌ها صورت می‌گیرد و این اطلاعات در معرض دید اشخاص بسیاری بوده و به همین دلیل، امکان استفاده سوء از این اطلاعات بسیار، فراهم است. سازندگان جهان دیجیتال متاورس، باید در پی راهی باشند تا بتوانند از داده‌های اینترنتی اشخاص حاضر در متاورس حفاظت نمایند زیرا در غیر این صورت، هرج و مرج و جرایم بسیاری رخ خواهد داد و می‌توان گفت مالکیت فکری در متاورس بی‌معنا خواهد بود.

4. مالکیت قانونی و مطلق بر اموال در جهان متاورس

همان‌طور که پیش‌تر نیز عنوان شد، خرید و فروش در متاورس از طریق رمزارزها صورت می‌گیرد و اشخاص از این طریق مالک مال خریداری‌شده می‌گردند. اما این مالکیت با مالکیتی که در دنیای واقعی وجود دارد، تفاوت بسیاری دارد؛ ازجمله این تفاوت‌ها می‌توان به این موضوع اشاره نمود که زمانی که در جهان واقعیت اشخاص مالک مالی می‌گردند، این اشخاص می‌توانند مال را در اختیار گرفته و تحت سلطه داشته باشند، درصورتیکه این موضوع در متاورس امکان‌پذیر نیست و این یکی از خلاءهای قانونی و حقوقی در بحث مالکیت در متاورس است. علاوه بر این، براساس منابع قانونی در کشور ما، معامله بیع تنها زمانی ممکن است که خریدار ثمن معامله را پرداخت نماید و مالی را دریافت نماید و پرداخت مال در ازای چیزی که نمی‌توان عبارت مال را بر آن اطلاق نمود، جایز نبوده و محلی از اعراب ندارد.

5. چالش‌های مرتبط با مالکیت معنوی و علامت تجاری

علامت تجاری نشانی است که مجموعه‌های مختلف آن را طراحی و از آن در جهت متمایز نمودن فعالیت خود از سایرین استفاده می‌نمایند. برای مثال، هر برند خودروسازی علامت و نشان تجاری مختص به خود را داشته و این موضوع تنها مختص به مجموعه‌های بزرگ نبوده و تمامی کسب‌وکارها علامت مختص به خود را دارا می‌باشند. موضوعی که قابل توجه می‌باشد این است که کسب‌وکارهای مختلف و سایر افراد نباید از نشان تجاری مجموعه‌ای بدون داشتن مجوز لازم استفاده و آن را به کار ببرند و این رفتار در قوانین سراسر دنیا جرم محسوب شده و قابل پیگیری می‌باشد؛ برای مثال، یک کارخانه تولیدی کیف و کفش، حق درج نام و نشان سایر برندها بر روی محصولات خود را نداشته مگر اینکه تصمیم داشته باشد با پرداخت حق علامت تجاری، نماینده مجموعه مزبور باشد.

این موضوع در متاورس اما با پیچیدگی‌ها و گره‌های بسیاری روبه‌رو می‌گردد؛ بخواهیم یا نخواهیم متاورس تصویری دیجیتال از دنیای واقعیت است و نمی‌توان انتظار داشت شاهد دنیایی باشیم که به‌صورت کامل با دنیای واقعیت تفاوت دارد. در متاورس یا فراجهان نیز شهرهایی وجود دارد که خیابان و رستوران دارند و خودروها در آن حرکت می‌نمایند و اما این خودروها و رستوران‌ها و غیره، از اساس سازنده ذهن سازندگان متاورس است؟

پاسخ این سؤال مشخص نیست اما با توجه به شواهد موجود، بعید به نظر می‌رسد طراحان متاورس به‌دنبال خلق جزء به جزء زندگی اشخاص در متاورس باشد و به احتمال بسیار زیاد، در جهان متاورس نیز انسان‌ها شاهد خودروهایی از برند بنز و شعبات رستوران مک‌دونالد خواهند بود و اما، این موضوع دقیقاً همان چالشی است که درباره آن صحبت کردیم زیرا اشخاص در دنیای متاورس نیز باید حق مجموعه‌هایی مانند بنز و مک‌دونالد را نیز بر نشان تجاری خود به‌رسمیت بشناسند اما، به نظر نمی‌آید أخذ مجوز در استفاده از برندهای گوناگون بسیار توسط سازندگان متاورس ممکن و قابل انجام باشد و به همین دلیل، این مسئله یکی از پررنگ‌ترین چالش های حقوقی متاورس می‌باشد.

6. عدم أخذ رضایت‌نامه از اشخاص جهت رخداد حوادث ناشی از حضور در متاورس

اشخاص از طریق هدست‌های مجازی وارد دنیای متاورس می‌شوند که این هدست‌ها دستگاه‌هایی هستند که بر روی سر اشخاص قرار می‌گیرد. متاورس جهانی نوین است و تمام ابعاد زندگی افراد را پوشش می‌دهد اما باید توجه داشت که اشخاص با ورود به جهان متاورس از جهان واقعیت خارج نشده و همچنان به زندگی در دنیای واقعی نیز مشغول خواهند بود اما، حضور در جهان متاورس ممکن است تبعات بسیاری برای اشخاص در زندگی واقعی آن‌ها داشته باشد؛ برای مثال، ممکن است اشخاص در جهان دیجیتال متاورس با مواردی روبه‌رو گردند که توان هضم آن را نداشته و دچار آسیب‌های روجی گردند. نه تنها آسیب‌های روحی، بلکه متاورس ممکن است اشخاص را دچار آسیب‌های جسمی متفاوتی نیز نماید زیرا زمانی که اشخاص دستگاه مربوطه را بر روی سر گذاشته و وارد جهان متاورس می‌شوند، در آن فضا غرق شده و ممکن است نتوانند توازن و تعادل لازم میان جسم خود در جهان واقعی و ذهن خود در جهان مجازی را پیدا نموده و درنتیجه، دچار جراحات بدنی گردند.

و اما چالشی که در این زمینه وجود دارد، این است که سازندگان و به‌اصطلاح صاحبین متاورس از اشخاص برای رخداد آسیب‌های مختلف رضایت‌نامه لازم را أخذ نکرده و حتی به افراد هشدارهای لازم در این زمینه را نمی‌دهند که این موضوع، سبب می‌گردد افراد بدون آگاهی کافی خود را در معرض انواع آسیب‌ها قرار داده و این مورد سبب نقض حق افراد بر جسم و روح خود می‌گردد.

 سایر چالش های حقوقی متاورس و آینده حقوقی متاورس

علاوه بر موارد بالا، موضوعات و پیچیدگی‌های حقوقی بسیاری در ارتباط با متاورس وجود دارد، مواردی ازجمله اثبات ادعاهای کاربران علیه یکدیگر و علیه متاورس، اثبات حق بر تبلیغات، رعایت کپی رایت، انکار هویت کاربران توسط شخص آن‌ها، عدم امکان اجرای تضمینات حقوقی در متاورس، پرداخت ثمن در معاملات گوناگون، عدم امکان اجرای بسیاری از مجازات‌های کیفری و غیره همه بخشی از چالش های حقوقی متاورس است که ممکن است افراد و سازندگان متاورس با آن مواجه گردند.

در ارتباط با آینده حقوقی متاورس باید چنین گفت که درصورتیکه سازندگان و طراحان متاورس بخواهند این جهان مجازی با اقبال روبه‌رو گردد و مردم به آن ذب و به حضور خود در آن ادامه دهند و به پدیده‌ای جهان‌شمول تبدیل گردد، باید راهکارهای لازم جهت حل چالش های حقوقی متاورس را در دستور کار خود قرار داده و تا زمانی که قانونگذاری‌های لازم برای حضور همه‌گیر افراد در این جهان دیجیتال فراهم نگشته است، به بسط آن اقدام نورزند چرا که حجم درگیری‌ها و بحران‌های حقوقی به‌اندازه‌ای خواهد بود که ممکن است این پروژه را با شکست روبه‌رو سازد.

سخن پایانی

متاورس جهانی مجازی و بدون مرز است و با این وجود، نباید فراموش کرد که این جهان مجازی شبیه‌سازی جهان واقعیتی است که در آن مشغول به زندگی می‌باشیم و درصورتیکه افراد تناسبات لازم را پیش از حضور در متاورس در نظر نداشته باشند، حضور آن‌ها در متاورس نه تنها سبب پیشرفت در زندگی نمی‌گردد بلکه قادر خواهد بود مشکلات و زیان‌های بسیاری را نیز با خود به همراه آورد، که بررسی چالش های حقوقی متاورس بخش مهمی از این تناسبات و آینده‌نگری‌ها خواهد بود.

اگر تمایل به مطالعه سایر محتواها با موضوعات حقوقی دارید، توصیه می‌گردد وارد بلاگ حقوقی لامینگو شده و مطالب موجود در این بلاگ را مطالعه نمایید. علاوه بر این، شما می‌توانید نظرات و پرسش‌های خود را در بخش دیدگاه‌ها وارد نموده و ما را در رشد و توسعه این بلاگ یاری نمایید.